Artykuł 4 NATO

Zgodnie z art. 4 Traktatu Północnoatlantyckiego państwa NATO mogą konsultować się ze sobą, jeśli państwo członkowskie czuje się zagrożone. Rozważania rozważają, czy istnieje realne zagrożenie i jak mu przeciwdziałać. Artykuł 4 nie tworzy obowiązku działania. Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę Litwa i inne kraje czują się zagrożone. Prosił Pan o konsultacje na podstawie artykułu 4. Takie konsultacje miały miejsce kilkakrotnie w historii NATO.

plany obronne NATO

W tym kontekście NATO mówi m.in. o siłach szybkiego reagowania (NRF: NATO Response Force). Powinno to działać w określonych terminach i zostać przeniesione do krajów członkowskich. Obecnie liczy 50 000 żołnierzy. Różne kraje NATO są zaangażowane w kontyngenty wojsk. Niemcy wysyłają obecnie ponad 16 000 żołnierzy.

Siły szybkiego reagowania obejmują jednostki, które mają jeszcze krótsze okresy gotowości. Są one zgrupowane w „Wspólnej Grupie Zadaniowej Bardzo Wysokiej Gotowości”. Obejmuje około 10 000 żołnierzy.

Zasadniczo Niemcy są ważnym ośrodkiem ruchów wojsk NATO w Europie. Wynika to częściowo z amerykańskich baz, takich jak lotnisko wojskowe Ramstein w Nadrenii-Palatynacie.

Rada Północnoatlantycka – najwyższy autorytet polityczny NATO – decyduje o rozmieszczeniu sił szybkiego reagowania.

Wschodnia flanka NATO

Termin ma podłoże wojskowe. Pochodzi z języka armii NATO. Kiedy mówimy o wschodniej flance NATO, mamy na myśli wschodnią granicę sojuszu.

Od czasu aneksji Krymu przez Rosję termin ten jest coraz częściej używany. Głównie dlatego, że NATO zmieniło swoje plany obronne dla sojuszu od 2014 roku i często mówi w tym kontekście o „wzmocnieniu wschodniej flanki”. Oznacza to między innymi misję wojskową „Wzmocniona wysunięta obecność”, w którą zaangażowana jest również niemiecka Bundeswehra.

W ramach misji oddziały bojowe NATO zostały rozmieszczone w krajach bałtyckich (Estonia, Litwa, Łotwa) oraz w Polsce. Powinni szkolić się z armiami partnerów NATO i szkolić swoich żołnierzy. Oddziały bojowe rotują. Stałe parkowanie nie byłoby dozwolone ze względu na porozumienie między NATO a Rosją.

Ekspansja NATO na wschód

Termin „Ekspansja Wschodnia NATO” odnosi się do przystąpienia do NATO wszystkich państw należących wcześniej do Układu Warszawskiego. Układ Warszawski był paktem pomocy wojskowej pod przewodnictwem Związku Radzieckiego. Podczas zimnej wojny NATO i Układ Warszawski ścierały się jako sojusze wojskowe.

Dziś NATO utrzymuje, że każdy kraj może sam decydować, do kogo się przyłączyć. Jednak rosyjski rząd za Władimira Putina krytycznie ocenia ekspansję na wschód. Według nich transatlantycki sojusz wojskowy dotarł do granic Rosji.

Ekspansja na wschód rozpoczęła się w latach 90. Wczesne zainteresowanie członkostwem w NATO wykazały między innymi Węgry i Polska. Od 1994 roku NATO utrzymywało stosunki wojskowe z zainteresowanymi państwami wschodnimi. Nawet wtedy rząd rosyjski krytycznie odnosił się do członkostwa byłych krajów Paktu w NATO.

Pierwsze akcesje miały ostatecznie miejsce na podstawie Aktu Stanowiącego NATO-Rosja: w 1999 roku Polska, Węgry i Czechy stały się członkami NATO. Bułgaria, Estonia, Litwa, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Albania i Chorwacja poszły za nimi w latach 2004-2009. Szczególnie naciskały na członkostwo kraje bałtyckie. W 2017 r. dodano Czarnogórę, a ostatnio w 2020 r. Macedonię Północną.

Akt Podstawowy NATO-Rosja

Akt Stanowiący NATO-Rosja jest kluczowym dokumentem regulującym stosunki między Sojuszem a Rosją. To deklaracja intencji. Przewiduje m.in., że siły NATO nie będą stacjonować na stałe we wschodnich państwach członkowskich. Zwraca się również uwagę na wymianę między Rosją a NATO, dla której utworzono różne kanały i fora komunikacji.