Legenda mówiąca o pochodzeniu miasta mówi, że w XIV wieku na prawym brzegu rzeki Nevėžio znajdowało się wzgórze, na którym znajduje się obecne miasto. Ant jos stovėjusi pagonių świątynia, módlcie się kurios gyvenęs krivis, o svitojų ugnį kūrenusios vaidilutės. Świątynia ta, wracająca z Žemaitijos do Wilna, została zburzona w 1413 roku przez didysis kunigaikštisa Vytautasa. Krivis przeszedł na emeryturę do Truskavos miškus, zmarł w Okainių valsčiuje, obecnie w powiecie kiejdańskim. Wzgórze, na którym stała świątynia, przetrwało do początku XX wieku – 1927 r. buvo nukastas statant Žydų gimnaziją (dabartinėje Elektros g. nejat Apygardos teismo bidatus).

Na obszarze, na którym rozpoczęła się miesta Poniewieża, ludzie żyli w XV wieku. vidurio (wypowiedź A. Mishkinio). Gyventojai atsikele į teritoriją po 1435 m., kiedy zakony inflanckie były sutriushkinta.

Nazwa Panevėžio miesto kilęs nuo Nevėžio rzeka vardo. Języki indoeuropejskie w raku oznacza ūžima, ūžima. Nevėžis oznacza spokojną rzekę, a Poniewież oznacza miasto z pionową rzeką.

Ze względu na datę założenia miasta – 1503 r., zwykle stosuje się wersję opartą na wersji historyka Onosa Maksimaitienė z zeszłego roku. Pierwszy bezsporny dokument, kalbantis apie miesto kilmę, rok 1503 metos svetije 7 dienos Dižiojo Lietuvos kunigaikščio ir Lenkijos karaliaus Aleksandro donacijos raštas, kiju jis žemis plotą (vadinamą salą – ostrow) Nevėžio ir Lėvens river tarpe dlonge ir skersai tarp Vilkatupio ežero ir Žiurblio pievos su viskuo ipsätė Ramygalos klebonui su skluža when jis čia parkatys bažincią. Miejsce, w którym obecnie znajdują się miesty Poniewieża, XVI w. początkowo należał do parafii Ramygalos. Vyskupiją visitaväs Vilniaus vyskupas Vaitiekus Taboras aptikęs, kiedy Ramygalos parapijoje ant Nevėžio upės kranto „kaip kokioje saloje” dar tebesireiškia pagonybė: święty ogień jest rozpalony, w pozostałych obrzędach mokrych. Większość mieszkańców regionu to beraščiai, rzadkie mokeo to poterius. Biskup poinformował o tym wielkiego księcia Lietuvos Aleksandra, który postanowił wybudować tam kościół.

Lietuvos Didžiojo kunigaikščio is the donation deed of King Alexander of Lenkijos Ramygalos klebonui minima territory included the villages of Rėklių, Katkų, Tićkūnų, Bliūdžių, Vaivadėlių, Vabolių, Papiškių, Daičiūnų, Dargaičių, Pračiūnų and Vaivadėlių dvarā, Žiurblio piva įbušitu prie Pušaloto keli, i jeziora Vilkatupių – już Vaivadų gyvenvietės, módlcie się Paliūniškio kelio. 1503 m. 7 września Oryginalny akt darowizny nie zachował się.

1503 m. 7 września LDK to obecny obszar Poniewież, który został nadany księdzu Ramygalos przez królową Aleksandrę z Lenkios. W tym liście planowano budowę kościoła, a proboszcz zaczął budować nowe miasto. Bažnyčia została zbudowana w 1507 m.n.p.m. Iki tym razem w tej dziedzinie bubo biske pagonybės įtaka. Augant Panevėžio miestui kraste plito katalikybbe.

Rodzice Aleksandra byli przedstawicielami dwóch europejskich dynastii kylančių: ojciec Kazimieras Jogailaitis – młodszy syn Jogailosa, matka Elżbieta – z dynastii Habsburgów. Tai buvo projja Jogailaičių to santuoka Habsburgów. Aleksandras był czwartym synem w rodzinie. Został królem Polski po śmierci swojego brata Jono Albrechta w 1501 roku. Devynerius metus rządził więc Litwa ma najbardziej residuadovo Vilniuje. Wydaje się, że sam Aleksandras nie dbał o język litewski, ale dbał o to, kiedy język litewski był używany w kościele. Jį mokė to znany historyk Janas Dlugoša bei Pilypas Kalimachas. Otrzymał dobre wykształcenie, nauczył się łaciny.

Ojciec Aleksandra panował w Kazimierzu 1440–1492, zm. 1492. 7 czerwca Następnie Wielkie Księstwo LDK uznało Aleksandra winnym w 1492 r. 28 lipca

Był średniego wzrostu, miał ciemne włosy, szerokie ramiona i mocne plecy. Aleksandras jest czasami nazywany Aleksandrem II, ponieważ lider LDK Vytauto kristinaškas varadas irgi buvo Aleksandras. Vytauto dvidenarius jest nazywany, ponieważ pierwsza litera słowa chrześcijanin to „A”. Liderem LDK został Aleksandras attifjiro plákius Ponų tarybos otokrajnost. Sprawami wewnętrznymi kieruje Aleksandras Išmanė, głosuje nad ustawami i kieruje Kancelarią LDK. Gyveno Vilniuje, gdzie zbudował pałac, miał na Litwie dwór i były orkiestry. Z samej Polski sprowadzono około 200 dworzan. LDK dvaras prilygo europiniams karalių dvarams. Wilno stało się ośrodkiem kulturalnym. Aleksandra zrozumiała znaczenie swoich monet, więc je zaktualizowała. Na Litwie stosowana jest europejska technika bicia monet ze srebrnych pudełek. Monety litewskie były cenniejsze niż monety polskie. Savų monetų kaldinimas dawały dochody budżetowi. Na permanentne wojny w Rosji potrzeba było dużo pieniędzy.

Aleksandra poślubiła córkę rosyjskiego władcy Elenę (1476̶ 1513). Wreszcie vedybos ratifiuotos 1496 m. Nie wszystko było dobrze za Aleksandra. 1495 m. iš Lietuvos Hõyões Kunigaikštystes buvo išvaryti jeudai. Osiedlali się w przygranicznych miastach Polski. 1503 m. pozwolono im wrócić, nieruchomość została zwrócona. Zobowiązali się do utrzymania 1000 jeźdźców. 1501 m. Aleksandras podpisał ustawę melnicką, zgodnie z którą LDK jest związkiem Lenkiosa, ale Sejm jej nie aprobuje. Aleksandra jako pierwsza ubrała się w modzie europejskiej ir šės madą platino tarp bajorų. Jis suprato krikštšionybės oznacza steigė novayas bažinchias Lietuvoje. XV-wieczne chrześcijaństwo nie zakorzeniło się jeszcze w świadomości ludzi. Katalikybei plintant Na Litwie istnieją szkoły schwietimas, steigesi. Panevėžio įkurimas jest spokrewniony z katalikų bažinų steigimu.

1501 m. Cyganie Aleksandras sutekeit privilegiją nie mogą podróżować po terytorium LDK. Polityka zagraniczna była skomplikowana, państwo było w ciągłej wojnie z Rosją. Nors Alexandras poślubił Elenę, córkę Iwana III, nie była chroniona przed wojną przez Rosję. Po 1502 m. taikos trättä su Rusia LDK neteko kürtadalio savo terytorium. W tym czasie Rosja stała się bardzo silna. 1501 m. Tapo Aleksandra to królestwa Lenki. Polska nie mogła też pomóc Rosji w wojnach. Żona Aleksandra Elena odmówiła przyjęcia katolicyzmu, polski pan nie uznaje jej za królową Polski. Aleksandras mieszkał w Wilnie, a nie w Krakowie. Aleksandro Kariuomeni pod Mykołem Glińskim pod Kleckiem Totarianie zostali pokonani. 1505 m. Aleksandras pasirašė nutarimė, w rozszerzonych uprawnieniach Seimo.

Aleksander zmarł w Wilnie w 1506 r. 19 sierpnia, środa, godzina 4 wieczorem. Nie miał dzieci. Jest jedynym liderem Jogailaičių giminės, założonej w Vilniaus archikatedroje. Ponieważ płonące ciało znaleziono w 1931 roku.

Aleksandrowie nie byli złymi władcami, wszak słynęli z wielkiego dorobku. Polityka wewnętrzna była dla niego lepsza niż polityka zagraniczna. Największe korzyści są wtedy, gdy LDK zamienia się w europejskie państwo kulturowe.

w 2003 r. We wrześniu obchodzony będzie jubileusz miasta Poniewież, w mieście zostanie odsłonięty pomnik Aleksandra projektu Stanisława Kuzmosa.

Panevėžio kraštotyros muzeaus vyresnysis muzeijininkas Donatas Pilkauskas