Niemiecka debata na temat myśliwców dla Ukrainy jest debatą o duchach bez sensu i celu. Opiera się na założeniu, że musi istnieć jakaś substancja. Ponieważ ostatecznie Ukraina w większości dostała przynajmniej część tego, o co prosiła. Tym razem może być inaczej.
Wołodymyr Zełenski jest utalentowanym orędownikiem niepodległej Ukrainy i ryzykuje życiem, by ją przetrwać. W PR-owej batalii z Władimirem Putinem o opinię publiczną, o sympatię i chęć pomocy zza granicy ma przewagę – przynajmniej tam, gdzie to się liczy, czyli w Europie i Ameryce Południowej.
Gdyby nie błagalne wystąpienia jej aktora, który został głową państwa, w mediach i parlamentach na całym świecie, Ukraina nie otrzymałaby tak dużej pomocy wojskowej w stosunkowo krótkim czasie. Pomaga mu w tym wieloletnie doświadczenie performera i managera w branży rozrywkowej. Ma talent do obrazów i słów, które mają wpływ.
Ani Europejczycy, ani Amerykanie nie chcą dostarczać odrzutowców
Czasami oczywiście istnieje tylko cienka granica między skutecznym patosem, na przykład w przypadku czołgów bojowych, a żałosnym kiczem, na przykład w przypadku samolotów myśliwskich. Ponieważ kontekst jest tak tragiczny, a ryzyko eskalacji militarnej tak wysokie, Zełenski powinien dokładnie przemyśleć, o co, kiedy i gdzie prosi.
Publiczne argumenty za i przeciw dostawom zachodnich czołgów podstawowych były logiczne i skuteczne. I miał tylko jedną poważną wadę: podejmowanie decyzji trwało zbyt długo. Zełenskij ponownie narzekał na to, zwłaszcza w odniesieniu do Rola kanclerza Olafa Scholza w opóźnieniu. Przybywają zbyt późno, aby wzmocnić się przed rosyjską ofensywą wiosenną. Gdy pojawią się czołgi – brytyjskie Leopardy i Challengery za kilka miesięcy, amerykańskie Abramsy prawdopodobnie dopiero w 2024 roku – ich przydatność stanie się oczywista.
Inaczej wygląda spór o samoloty wojskowe. Ich przydatność wojskowa jest wątpliwa z kilku powodów; Więcej o tym za chwilę. Polityczna bójka w tej sprawie jest szkodliwa, ponieważ sprawia wrażenie, że Zachód jest podzielony w ważnej sprawie.
Mamy wolność. Daj nam skrzydła, byśmy ich chronili
Wołodymyr ZełenskiPrezydent Ukrainy na prośbę myśliwców
Tak naprawdę ani Europejczycy, ani Amerykanie nie chcą dać Ukrainie zachodnich odrzutowców. Nikt nie mówi tego jasno. „Nie” jest przebrane za „Może później”.
Inscenizacja przez Selenskyja jego zapotrzebowania na myśliwce w naładowanych emocjami słowach i obrazach, jak ostatnio przed Parlamentem Europejskim, osiąga granice perswazji. Pathos może również brzmieć pusto.
W Wielkiej Brytanii Zełenski pojawił się w hełmie pilota z napisem „Mamy wolność. Daj nam skrzydła, by ich chronić”, co raczej nie doprowadzi do remontu.
Cztery powody, dla których myśliwce są mało przydatne
Zbyt wiele przemawia przeciwko dostawom zachodnich myśliwców. Po pierwsze, szkolenie na nim ukraińskich pilotów zajęłoby bardzo, bardzo dużo czasu. Przynajmniej rok. Nawet jeśli Brytyjczycy ogłoszą, że chcą również rozpocząć szkolenie marines i myśliwców, to nie ma to sensu w nadchodzących bitwach.
Po drugie, pytanie bez odpowiedzi brzmi: jaką różnicę zrobi samolot bojowy w sytuacji wojskowej. Załogowe rosyjskie siły powietrzne również pozostają w dużej mierze na ziemi – w obawie przed ukraińską obroną powietrzną. Ryzyko zestrzelenia jest nieproporcjonalne do kosztu odrzutowca i wyszkolenia pilotów.
Po trzecie, większość tego, co mogą zrobić myśliwce, można zrobić za pomocą broni bezzałogowej: dronów, pocisków rakietowych, artylerii dalekiego zasięgu. Te pistolety kosztują dużo mniej. W obliczu wyboru, gdzie najlepiej wykorzystać ograniczone zasoby, prawie żaden ekspert wojskowy nie odpowiada, że Ukraina pilnie potrzebuje teraz myśliwców.
Cel odcięcia rosyjskich linii zaopatrzeniowych na Krym, Donbas i południowo-wschodnią okupowaną Ukrainę można osiągnąć skuteczniej, jeśli zachodnia Ukraina otrzyma potrzebną jej broń dystansową. Z zasięgiem 300 kilometrów zamiast dotychczasowych 90.
Po czwarte, decyzja o dalszym dostarczaniu myśliwców dałaby Władimirowi Putinowi pretekst do obwiniania Zachodu o eskalację. I dlatego, aby usprawiedliwić eskalację militarną.
Czy nie ma więc dobrych powodów, by mówić o myśliwcach dla Ukrainy? Tak, ale nie są one priorytetem. W dłuższej perspektywie Ukraina musi być w stanie połączyć ze sobą trzy tradycyjne rodzaje sił zbrojnych – armię, lotnictwo i marynarkę wojenną. Dotyczy to zarówno okresu powojennego, jak i wojny, która będzie trwała latami.
W przeciwieństwie do czołgów podstawowych Niemcy nie są w centrum uwagi, jeśli chodzi o odrzutowce wojskowe. Bo nie ma nic do zaoferowania w tej dziedzinie, czego Ukraina pilnie potrzebuje, więc też nie ma co decydować.
Z jednym wyjątkiem: Bundeswehra odziedziczyła radzieckie MiG-y z zapasów NRD, które następnie przekazała wschodnim partnerom NATO. Jeśli ci sojusznicy chcą przekazać takie MiG-y Ukrainie, bo ich piloci już latają tymi samolotami, potrzebują zezwolenia na eksport od rządu federalnego.
Kiedy Polska rok temu rozpoczynała debatę, nie znalazła ona poparcia ani w Berlinie, ani w Waszyngtonie. Ryzyko eskalacji uznano za zbyt duże. Ta równowaga może się zmienić. Jednak ten podaspekt również nie jest obecnie priorytetem.
Do strony głównej
„Dożywotni gracz. Fanatyk bekonu. Namiętny introwertyk. Totalny praktyk Internetu. Organizator”.