Reklama

Zgodnie z wyrokiem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) Polska dyskryminuje niezależnych homoseksualistów. Najwyższy sąd UE orzekł w czwartek w Luksemburgu, że unijna dyrektywa antydyskryminacyjna 2000/78 ma zastosowanie również do osób samozatrudnionych. Dlatego praca z freelancerem nie powinna być przerywana z powodu jego orientacji seksualnej. W przeciwnym razie, zdaniem sądu, dyrektywa byłaby pozbawiona mocy (wyrok z 12 stycznia 2023 r., sprawa C-356/21).

Kontekstem jest pozew złożony przez wieloletniego freelancera z polskiej telewizji publicznej. W grudniu 2017 roku on i jego partner zamieścili na Youtube świąteczny teledysk promujący tolerancję dla par tej samej płci. Niedługo potem telewizja poinformowała go, że jego dotychczasowa umowa wygasła i nie zostanie zawarta żadna nowa umowa. Dochodzi odszkodowania w polskim sądzie.

Do tej pory w Polsce dopuszczalna była odmowa zawarcia umowy z osobą samozatrudnioną na zasadzie swobodnego wyboru kontrahenta ze względu na jego orientację seksualną. Polski sąd prowadzący sprawę zwrócił się do TSUE z pytaniem, czy fakty podlegają dyrektywie antydyskryminacyjnej i czy polskie przepisy są zgodne z prawem unijnym. W swoich wnioskach Rzecznik Generalny doszedł do wniosku, że dyskryminacja ze względu na orientację seksualną nie może być uzasadniona argumentem wolnego wyboru partnera umownego.

TSUE zaakceptował i orzekł, że zakres dyrektywy należy rozumieć szeroko, obejmując dostęp do każdej działalności zawodowej, niezależnie od jej charakteru i cech. Celem dyrektywy jest „usunięcie wszelkich barier opartych na dyskryminacji w dostępie do środków utrzymania i możliwości wnoszenia wkładu w społeczeństwo poprzez pracę, na jakiejkolwiek podstawie prawnej”.

Z drugiej strony sama dostawa towarów lub świadczenie usług jednemu lub kilku odbiorcom nie wchodzi w zakres dyrektywy. Zdaniem ETS, aby działalność była objęta zakresem dyrektywy, musi to być rzeczywista działalność „prowadzona w ramach stosunku prawnego charakteryzującego się pewną stabilnością”. Polski sąd odsyłający nie wyjaśnił jeszcze, czy działalność wydawcy spełnia to kryterium. Z zastrzeżeniem tego stwierdzenia TSUE orzekł, że decyzja o nieprzedłużeniu umowy ze względu na orientację seksualną partnera umownego wchodzi w zakres dyrektywy. Nie ma zatem wyjątku od zakazu dyskryminacji.

zespół redakcyjny acr/LTO