Prawie żadna piosenka nie jest obecnie bardziej popularna na Ukrainie niż Fortezja Bachmut, czyli „Twierdza Bachmuta”. Utwór zespołu rockowego „Antytila” obejrzano już ponad 14 milionów razy w serwisie YouTube. „Twierdza Bakhmut, wszystkie nasze modlitwy są tam, a nasze serca mają ducha ze stali”, śpiewa przywódca o mieście Donbas, o które armia ukraińska walczy od zeszłego lata. To potężny rockowy hymn, chwytliwy utwór, który nie tylko brzmi patriotycznie, ale także zmusza do myślenia. 35-letni wokalista Taras Topolya połączył siły z innymi członkami zespołu po rosyjskiej inwazji 24 lutego 2022 roku i przez kilka miesięcy służył na froncie. Słychać to w piosence.

Piosenki wojenne i przeboje polityczne nie są nowością w ukraińskiej popkulturze. Ponieważ wojna w Donbasie trwa od 2014 roku, to nie przypadek, że krymsko-tatarska piosenkarka Jamala poświęciła swój wkład w Konkurs Piosenki Eurowizji 2016 deportacji swojego narodu w czasach stalinowskich. Wygrała konkurs, ale dopiero wojna z rosyjską agresją sześć lat później zmieniła świat muzyki ukraińskiej: artyści, którzy przed inwazją skupiali się głównie na rynku rosyjskim, przeszli na stałe na ukraiński.

Ale czy ukraińska muzyka wojenna ogranicza się do patriotycznych hymnów rockowych do minimalistycznych ballad o tym, jak na pewno kiedyś nadejdzie powojenna szczęśliwa wiosna, jak śpiewa wokalista Maks Barskich? Ledwie. Czasami chodzi też po prostu o stworzenie dobrej muzyki tanecznej lub nawiązanie do innych zjawisk popkultury, jak w piosence „Vechornytsi”, w której znajdują się pozdrowienia od byłego premiera Wielkiej Brytanii Borisa Johnsona, postaci kultowej na Ukrainie.

Ale wojna i jej aspekty można znaleźć nie tylko w muzyce. Jest też silnie obecny w kulturze praktycznej. Na przykład wiosną 2022 r. Poczta Ukraińska wydała specjalny limitowany znaczek przedstawiający żołnierza pokazującego palec rosyjskiemu okrętowi wojennemu. Pierwszy z serii specjalnych znaczków. Cały nakład 500 000 wyemitowanych znaczków został wyprzedany w ciągu sześciu dni. Jak na ironię, krążownik Moskwa, okręt flagowy rosyjskiej Floty Czarnomorskiej, zatonął po uderzeniu ukraińskich rakiet właśnie w okresie krótkiej sprzedaży znaczków.

Następnie pojawił się znaczek, również dotyczący wyburzenia mostu krymskiego w październiku. Oprócz sprzedaży na poczcie lub w Internecie, najnowszy znaczek pamiątkowy jest nadal wyświetlany jako część większej instalacji przed Urzędem Miasta Kijowa w centrum stolicy, gdzie mieszkańcy Kijowa lubią robić sobie zdjęcia.

Znaczek został również poświęcony Jack Russel Terrier „Patron”. Pies wykrywający miny jest czymś w rodzaju Knuta Eisbara, którym kiedyś berlińczycy. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski uhonorował psa nagrodą za „bezinteresowne zaangażowanie”. Ukraińskie znaczki pocztowe są generalnie dobrze przyjmowane przez Ukraińców. Ale nie wszystkie odniesienia do wojny budzą entuzjazm. Na przykład jedna firma produkująca napoje spotkała się z powszechną krytyką za nazwanie swojego piwa imieniem wsi „Czernobajewka”. Miejsce stało się znane, ponieważ armia ukraińska wielokrotnie niszczyła rosyjską technologię wojskową na pobliskim lotnisku, które było wówczas okupowane przez Rosjan, celnymi atakami powietrznymi i artyleryjskimi.

Nazwy produktów, takie jak „Kombucha Butscha” czy „Azovstahl Rzodkiew” również wywołały jeszcze większą burzę, która doprowadziła do złożenia w ukraińskim parlamencie ustawy mogącej zakazać wykorzystywania tematu wojny w celach marketingowych. Projekt prawdopodobnie nie przejdzie, ponieważ jest wystarczająco dużo dobrych i odpowiednich przykładów.

Niektóre z popularnych memów, które ukształtowały ukraińską popkulturę w ciągu ostatnich 15 miesięcy wojny, również dotyczyły kanclerza Olafa Scholza i Niemiec. Gdy debata na temat dostaw czołgów Leopard doszła do głosu na początku tego roku, ukraiński internet został zdominowany przez memy przedstawiające Scholza jako rodzaj rosyjskiej broni przeciwpancernej. Ale były też dużo ładniejsze fotomontaże z twarzą kanclerza: jedno z najczęściej udostępnianych zdjęć przedstawiało Scholza przytulającego lamparta. „Miłość jest wtedy, gdy ktoś trzyma się ciebie tak, jak Scholz trzyma się tych lampartów” – czytamy w podpisie.

Kiedy po długiej debacie podjęto decyzję o dostawie, wyniki sprzedaży odzieży w panterkę, która tak naprawdę dawno wyszła z mody, nagle gwałtownie wzrosły, na co wiele sklepów nie było przygotowanych. Sprzedaż pozostaje stabilna do tej pory. Podobnie jest ze sprzedażą wypchanych lampartów i gepardów, które również na Ukrainie są bardzo popularne.

W każdym razie ukraińska popkultura zawsze szuka równowagi między nędzą wojny a potrzebą śmiechu i śmierci pomiędzy. Świadczy o tym nie tylko rozkwit ukraińskiego stand-upu, który w bardzo trafny i humorystyczny sposób porusza współczesne problemy, ale także programy rozrywkowe w telewizji, które od jesieni ponownie emitowane są w telewizji. Na przykład finał ukraińskiej wersji The Voice, emitowany z kijowskiego metra na początku tego roku, zawierał imponującą mieszankę wojny i popu. Następny sezon będzie kręcony w Polsce ze względów produkcyjnych, ale ma dokładnie ten sam cel. : Bawić Ukraińców mimo wojny, nie tracąc z oczu tego, co dzieje się na froncie.