To jest główne zadanie NATO i nie brakowało przywódczych perspektyw. Stanowisko sekretarza generalnego NATO miało zostać obsadzone na szczycie zachodniego sojuszu w Wilnie w połowie lipca – był bowiem Jensa Stoltenberga chce w końcu iść. Ale teraz jest jasne: nowy sekretarz generalny jest starym. Kadencja Stoltenberga jako szefa sojuszu zostanie przedłużona do końca 2024 roku.

64-latek chciał pożegnać się w zeszłym roku, aby zostać szefem norweskiego banku centralnego. Ale NATO utrzymało ją i nadal utrzymuje, głównie z powodu wojny na Ukrainie: ambasadorowie NATO z 31 państw członkowskich we wtorek dali zielone światło dla dalszego przedłużenia w kwaterze głównej w Brukseli, szefowie państw i rządów zatwierdzą to dopiero formalnie .

To nieoczekiwany zwrot akcji dla najbardziej nietypowego z 13 sekretarzy generalnych NATO miał do tej pory. W największym kryzysie bezpieczeństwa od dziesięcioleci Stoltenberg występuje jako twarz zachodniego sojuszu tak ostrożnie, sucho i pod kontrolą, że nawet kanclerz Olaf Scholz wygląda przy nim jak kula armatnia.

Sekretarz Generalny NATO używa nudy jako kamuflażu

Nie daj się sprowokować, nigdy nie zrozum źle: były premier Norwegii monotonnie recytuje precyzyjnie powtarzane frazy o prezydencie Rosji Władimirze Putinie, Ukrainie i gotowości obronnej Zachodu – i powtarza je w kółko, pół tuzina razy, jeśli to konieczne, z niewinnym spojrzeniem i bez emocje zawsze te same zdania. Ponieważ przemawia w imieniu 31 rządów, bardzo ważne jest, aby był ostrożny z językiem, Stoltenberg wyjaśnia Brukseli swoją przerażającą retorykę robotów.

Nuda jako przebranie: za tą fasadą kryje się zdolny dyplomata i bardzo ludzki polityk, który przeszedł niezwykłą przemianę. W młodości socjaldemokrata był bliski kręgom maoistów i był bojowym przeciwnikiem wojny w Wietnamie. Jako norweski przywódca Juso domagał się wyjścia swojego kraju z sojuszu i był zwolennikiem Ostpolitik Willy’ego Brandta.

W 2000 roku po raz pierwszy został premierem Partii Pracy, a następnie w latach 2005-2013 po raz drugi w koalicji czerwono-czerwono-zielonej. W 2011 roku, będąc u władzy, prawicowy ekstremista Anders Behring Breivik zabił 77 osób w Oslo i na wyspie Utoya. Sam Stoltenberg był w niebezpieczeństwie, Breivik zdetonował bombę przed swoim biurem. W tej katastrofie premier okazał się ojcem kraju kierunek, ale też okazywał uczucia. „Naszą odpowiedzią będzie więcej demokracji” – powiedział Stoltenberg – „więcej otwartości i więcej człowieczeństwa. Ale nigdy naiwności.

Stoltenberg: wybitna rodzina, zaskakująca kariera

Stoltenberg pochodzi z rodziny polityków i jest w Norwegii olśniewającą gwiazdą. Jego ojcem był Thorvald minister spraw zagranicznych a później Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców. Matka Karin, badaczka genetyki, została sekretarzem stanu. Żona Stoltenberga jest dyplomatą, od 2015 do 2019 roku łączyła życie prywatne z pracą i została wysłana do Brukseli jako ambasador Norwegii w Belgii.

Jej siostra Nin, prezenterka telewizyjna i aktorka, była uzależniony od heroiny i upublicznił swoje uzależnienie. Przez kilka lat była członkiem norweskiej grupy doradczej ds. polityki narkotykowej i zmarła w 2014 roku w wieku 51 lat. Jego druga siostra, Camilla, jest epidemiologiem i kieruje krajową agencją zdrowia. W ramach electro duetu Smerz, jego córka Catharina jest jedną z gwiazd norweskiej sceny muzycznej.

Po tym, jak Stoltenberg przegrał wybory parlamentarne, a następnie swoją posadę w 2013 roku, rok później został sekretarzem generalnym NATO, zaproponowany m.in. przez ówczesną kanclerz. Angela Merkel. Na początku miał problemy, do tej pory nie miał zbyt wiele wspólnego z wojskiem. Ale w międzyczasie szef przedłużał go już trzykrotnie. Państwa NATO już od dłuższego czasu wiedziały o jego chęci odejścia, ale znowu w ostatnich miesiącach nie udało się uzgodnić następcy.

Duńska premier Mette Frederiksen i brytyjski minister obrony Ben Wallace byli brani pod uwagę jako potencjalni kandydaci. Frederiksen była najbliżej, otrzymała nawet zaproszenie na rozmowę z prezydentem USA Joe Bidenem – ponieważ Biały Dom ma ostatnie słowo w sprawie najważniejszego personelu NATO.

Prezydent USA Biden zdecydował: Stoltenberg musi kontynuować

Tylko Biden nie był przekonany. A ponieważ Frederiksen, Wallace i inni kandydaci nie są bez kontrowersji, nawet z sojusznikami, podsumowuje Biden podjął decyzję: podczas ostatniej wizyty w połowie czerwca dał do zrozumienia Stoltenbergowi, że powinien pozostać na stanowisku.

Biden powiedział, że sekretarz generalny wykonał „niesamowitą robotę”. Potwierdził „imponujące przywództwo” Stoltenberga w jego stanowisku w sprawie wojny na Ukrainie. Podobnie jak inni sojusznicy, Biden niechętnie zastępuje doświadczonego przywódcę nowicjuszem w środku wojny. A Stoltenberg, który miał inne plany, dał się wciągnąć do akcji.

Dlaczego biuro jest tak ważne? Sekretarz Generalny reprezentuje NATO na zewnątrz i kuźni wewnątrz kompromis między 31 członkami, którzy mają bardzo różne interesy. Przewodniczy posiedzeniom najważniejszych gremiów politycznych w centrali w Brukseli: szczytowi raz w roku, Radzie NATO z ambasadorami co najmniej trzy razy w tygodniu, a także posiedzeniom ministerialnym i posiedzeniom grupy planowania jądrowego.

Jest szefem dyplomacji, ale nie generałem: strukturą wojskową NATO, która podlega przywódcom politycznym, kieruje amerykański generał. Zadaniem Stoltenberga jest pozyskanie w sumie 31 rządów za jednym stanowiskiem. Rozmawia z szefami rządów na równych prawach i za prawie 300 tysięcy euro rocznie zarabia mniej więcej tyle, co kanclerz.

Stoltenberg: Oswoił Trumpa i pokazał Putinowi czerwoną kartkę

Jednym z wielkich osiągnięć Stoltenberga jest uratowanie NATO przed upadkiem podczas prezydentury Donalda Trumpa w USA. Raz po raz sekretarz generalny leciał do Waszyngtonu, aby spotkać się z Trumpem po jego dzikiej groźbie wobec Amerykanina Wyjście z NATO zaspokoić. Sprytnie zbudował most dla prezydenta i wystąpił w ówczesnej domowej stacji radiowej Trumpa Fox Newswzrost wydatków obronnych europejskich krajów NATO o prawie sto miliardów euro to „wynik jasnego przesłania Trumpa”.

To nie była prawda, ale Trump natychmiast pochwalił go i dlatego mniej ostro podszedł do NATO; co nie zmienia faktu, że idea odnowionej prezydentury Trumpa budzi wielkie obawy w kwaterze głównej NATO. Ale najpierw Stoltenberg wciąż ma do czynienia z watażką, Putinem, który zaalarmował sojusz.

Kryzys ukraiński – Najważniejsze wiadomości o wojnie

Od czasu ataku Putina na Ukrainę uznanie Stoltenberga wśród aliantów wzrosło jeszcze bardziej. Sekretarz Generalny formułuje jasny kierunek działań dla Zachodu, aby wesprzeć Ukrainę i potępić rosyjski atak, ale reagować bardzo spokojnie w sytuacjach krytycznych, np. Groźby nuklearne Putina lub gdy zabłąkany pocisk nad Ukrainą rozbił się w Polsce. A Stoltenberg wyznacza czerwoną linię: NATO nie jest stroną wojny i nie może się nią stać.

Wojna ukraińska – tło i wyjaśnienia konfliktu