Gruźlica (TB) pozostaje główną przyczyną zgonów wśród chorób zakaźnych na całym świecie, powodując 1,4 miliona zgonów i zakażając kolejne miliony ludzi każdego roku. Pacjenci z gruźlicą muszą znosić miesiące, a nawet lata trudnego leczenia, które ma znaczący wpływ na ich rodziny i społeczności.

We współpracy z polskimi i ukraińskimi władzami ds. zdrowia, polskimi instytutami zdrowia i Lekarzami bez Granic WHO uruchomiła globalny projekt mający na celu zapewnienie innowacyjnego, skoncentrowanego na pacjencie podejścia do opieki nad osobami chorymi na gruźlicę i jej lekooporną postać (DR-TB ). .

Dzięki temu projektowi pacjenci z gruźlicą lekooporną – głównie obcokrajowcy, w tym uchodźcy z Ukrainy – będą mogli skorzystać z zalecanego przez WHO leczenia całkowicie doustnego w domu, bez konieczności hospitalizacji.

Projekt pilotażowy

W ramach ciągłych wysiłków na rzecz poprawy jakości i dostępności diagnostyki i leczenia gruźlicy w Polsce przedstawiciele WHO odwiedzili południowe miasto Jaroszowiec. Małe miasteczko, położone 39 km na północny zachód od stolicy regionu Krakowa, od początku wojny gościło wielu ukraińskich uchodźców.

Szpital w Jaroszowcu specjalizujący się w chorobach płuc testuje obecnie model opieki skoncentrowanej na pacjencie zarówno dla pacjentów nowo zdiagnozowanych, jak i tych, którzy nadal wymagają leczenia i opieki kontrolnej, w tym pacjentów lokalnych, Ukraińców i obywateli innych krajów.

Ukraińska specjalistka od chorób płuc, dr Ivanna Mazur, która sama uciekła z Tarnopola i pracuje w szpitalu na rzecz polskiej służby zdrowia, wyjaśnia, jak działa terapia i dlaczego ten nowy model opieki jest tak ważny. „Pacjenci, którzy mogą przestrzegać planu leczenia bez ścisłego monitorowania, kwalifikują się do leczenia w domu i otrzymywania leków przeciwgruźliczych, takich jak bedakilina, delamanid i klofazymina. Leki te, wcześniej niedostępne w polskim systemie zdrowia, zostały przekazane do projektu dzięki WHO.

Doktor Mazur kontynuuje: „W celu zapewnienia przestrzegania zasad leczenia pacjenci są monitorowani zdalnie za pomocą codziennych rozmów wideo, podczas których lekarz monitoruje przyjmowanie leków i czuwa nad ich prawidłowym przyjmowaniem. Leczenie domowe pozwala im wykonywać zwykłą pracę, utrzymywać kontakty społeczne i prowadzić normalne życie przy minimalnych zakłóceniach. Ma to kluczowe znaczenie dla pacjentów, zwłaszcza uchodźców, które są samotnymi matkami i nie mają nikogo innego, kto mógłby przez miesiące opiekować się swoimi dziećmi, gdyby zaszły one w szpitalu.

Bariery podażowe

W 2020 r. w Polsce zdiagnozowano ogółem 3388 przypadków gruźlicy, z czego jedynie 38 miało postać gruźlicy wielolekoopornej (MRD-TB). WHO szacuje, że liczba ukraińskich uchodźców chorych na gruźlicę lekooporną w Polsce wynosi około 230, ale obecnie tylko 46 z nich jest leczonych.

Jedną z przeszkód w ubieganiu się o opiekę medyczną dla uchodźców ukraińskich jest perspektywa długotrwałego pobytu w szpitalu, szczególnie w przypadku samotnych rodziców i samotnych głów gospodarstwa domowego. Kolejnym problemem jest stygmatyzacja choroby. Doktor Mazur podkreśla: „Pacjenci na gruźlicę nigdy nie powinni być stygmatyzowani. Gruźlicę można leczyć i można ją wyleczyć, podobnie jak wiele innych chorób. W Polsce opieka zdrowotna jest bezpłatna, zarówno dla obywateli Polski, jak i uchodźców.

Wyjaśnia, że ​​jej matka pracowała jako pielęgniarka w szpitalu specjalizującym się w chorobach płuc na Ukrainie i często pomagała jej na oddziale, gdy studiowała medycynę. „Dzięki temu doświadczeniu nauczyłam się, jak zapewnić pacjentom odpowiednią opiekę i jak łączyć różne leki, aby leczenie było skuteczniejsze. Widziałem, jak ludzie wracali do zdrowia i mogli kontynuować swoje codzienne życie. Prawidłowe i wczesne rozpoznanie gruźlicy ma kluczowe znaczenie dla skutecznej opieki nad pacjentem. Niezwykle ważne jest, aby osoby dotknięte chorobą miały stały dostęp do leków. Dziś jestem szczęśliwa, że ​​mogę pomagać ludziom i dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniami z moimi polskimi kolegami z Jaroszowca.

Innowacyjne rozwiązania

Projekt wystartował 16 sierpnia 2022 roku przy wsparciu technicznym WHO, Polskiego Instytutu Gruźlicy i Chorób Układu Oddechowego oraz Lekarzy bez Granic. Zdecentralizowany model leczenia i opieki nad gruźlicą został już przetestowany w 18 ośrodkach leczniczych, w których zapewniona jest odpowiednia pojemność i pomoc techniczna.

Dr Paloma Cuchí, Przedstawicielka WHO w Polsce, wyjaśnia: „Ten projekt pilotażowy był pilnie potrzebny, aby wesprzeć ukraińskich uchodźców i przyniesie korzyści także polskiej ludności, zapewniając innowacyjne rozwiązania pacjentom potrzebującym kompleksowego leczenia gruźlicy. »

Dodała: „Projekt pokazuje także odważne działania i zaangażowanie polskich władz odpowiedzialnych za opiekę zdrowotną na rzecz poszukiwania nowych podejść do leczenia tej odwiecznej choroby. Mamy nadzieję, że nowy model doprowadzi do lepszych wyników leczenia, uratuje więcej istnień ludzkich i pomoże złagodzić cierpienie.

Projekt opiera się na partnerstwie międzyinstytucjonalnym koordynowanym przez Polski Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc przy wsparciu Polskiego Towarzystwa Chorób Układu Oddechowego, Lekarzy bez Granic, Narodowej Agencji Rezerw Strategicznych oraz Ministrów Zdrowia Polski i Ukrainy. WHO przekazuje leki i sprzęt oraz zapewnia wsparcie techniczne i metodologiczne.

Artykuł ten został poprawiony 12 maja 2023 r. We wcześniejszej wersji błędnie podano, że gruźlica powoduje 4 miliony zgonów rocznie. Właściwie powinno być napisane: „1,4 miliona zabitych”.