To historyczny krok: UE podejmuje działania przeciwko Węgrom za naruszenie praworządności. Zapowiedziała to przewodnicząca Komisji von der Leyen. Kraj jest teraz zagrożony m.in. cięciami funduszy europejskich.

Węgry są pierwszym krajem, który stanął przed postępowaniem sądowym w związku z możliwymi naruszeniami praworządności, które mogą prowadzić do cięcia funduszy unijnych. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen zapowiedziała w Parlamencie Europejskim w Strasburgu, że jej władza zrobi pierwszy krok w tzw. mechanizmie rządów prawa. Komisja Europejska poinformowała władze węgierskie.

„Problem z korupcją” na Węgrzech

„Na Węgrzech bardzo wyraźnie mówiliśmy, że problemem jest korupcja” – powiedziała von der Leyen. Brukselskie władze oskarżają rząd Orbana o przepuszczanie funduszy europejskich w niejasne kanały.

Obecnie nie jest możliwe znalezienie wspólnego mianownika. Von der Leyen otrzymał brawa za ogłoszenie w parlamencie. Aby Węgry faktycznie miały odcięte fundusze unijne, ostatni krok nadal wymaga zgody co najmniej 15 państw UE reprezentujących 65% ludności UE. Wcześniej Budapeszt ma kilka okazji do skomentowania zarzutów.

Od początku 2021 r. obowiązuje tzw. unijny mechanizm praworządności. Jego celem jest dopilnowanie, by naruszenia praworządności, takie jak rozdział władzy, nie pozostawały bezkarne w przypadku groźby defraudacji funduszy unijnych .

Polska i Węgry otrzymują miliardy

Polska i Węgry uważały się za szczególnie objęte instrumentem i dlatego złożyły skargę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Jednak w lutym oddalił pozwy. Oba kraje co roku otrzymują ze wspólnego budżetu kilka miliardów euro.

Jednak premier Węgier Viktor Orbán powinien czuć się zachęcony do tego posunięcia. Jego prawicowo-nacjonalistyczna partia Fidesz wyraźnie wygrała niedzielne wybory parlamentarne. Zdobyła 53% głosów i tym samym po raz czwarty z rzędu uzyskała większość 2/3 zmiany konstytucji w parlamencie.

Parlament Europejski od dawna lobbował w Komisji Europejskiej, aby uruchomiła mechanizm praworządności. Organ zawsze jednak podkreślał, że chce poczekać na wyrok ETS. W rezultacie żadna sprawa nie została utracona, powiedziała von der Leyen. Parlament pozwał nawet Komisję Europejską przed TSUE za wahanie – procedura wciąż trwa.

„Dobra wiadomość”, ale też „przeoczona”

W rezultacie posłowie z zadowoleniem przyjęli zapowiedź von der Leyen. „To absolutnie słuszne, że Ursula von der Leyen wprowadza sankcje za masowe łamanie praworządności przez rząd Orbana” – powiedział poseł Zielonych Daniel Freund. Jednocześnie jednak skrytykował: „Ale na węgierską demokrację może być już za późno”. Komisja Europejska od lat przegapiła właściwy moment na konsekwentne działania przeciwko Orbanowi.

Poseł FDP Moritz Körner mówił o „dobrej wiadomości dla demokracji w Europie”. „Jednak późna aktywacja ma również mdły posmak”. Wraz z opóźnioną decyzją von der Leyen dała premierowi Orbanowi jeszcze cztery lata urzędu. Mógł teraz kontynuować „rozbiórkę węgierskiej demokracji”.