Za kilka tygodni w Serbii odbędą się przedterminowe wybory parlamentarne. We wtorek, 28 listopada, według organizacji praw człowieka Amnesty International najprawdopodobniej wykorzystano zaawansowane oprogramowanie szpiegowskie przeciwko ludności cywilnej.

„To pierwszy znany przypadek użycia oprogramowania szpiegującego w Serbii” – powiedział Euractiv rzecznik serbskiej organizacji praw cyfrowych SHARE Foundation, która sprawdziła urządzenia iPhone ofiar.

W ciągu ostatnich kilku miesięcy, Amnesty International W odrębnym dochodzeniu niezależnie potwierdzono, że serbska ludność cywilna była celem wojskowego oprogramowania szpiegowskiego Pegasus.

Choć nie jest jasne, kto stoi za tą próbą, „stosowanie takich środków przeciwko obywatelom i działaczom społecznym jest bardzo niebezpieczne, ponieważ konsekwencje dla demokracji i praw człowieka są poważne” – dodał rzecznik SHARE.

W sierpniu dwóch przywódców społeczeństwa obywatelskiego, którzy ze względów bezpieczeństwa chcieli zachować anonimowość, otrzymało powiadomienie od Apple informujące ich, że prawdopodobnie padli ofiarą oprogramowania szpiegującego i powinni skontaktować się z ekspertem.

W 2021 roku Apple ogłosił, że powiadomi użytkowników, jeśli dotknie ich FORCEDENTRY, luka w zabezpieczeniach, która pojawia się na urządzeniach Apple i instaluje najnowszą wersję Pegasusa.

Powiadomienie, do którego dotarło Euractiv, informuje właściciela iPhone’a o sponsorowanych przez państwo atakach powiązanych z jego doświadczeniem zawodowym. „Te ataki prawdopodobnie będą wymierzone w Ciebie osobiście ze względu na to, kim jesteś i co robisz. »

Osoby dotknięte problemem skontaktowały się z Fundacją SHARE, a ich urządzenia zostały następnie przeskanowane w poszukiwaniu oprogramowania szpiegującego przez Laboratorium Bezpieczeństwa Amnesty International i infolinię ds. bezpieczeństwa cyfrowego Access Now.

Wyniki dochodzenia wykazały również, że próby ataków za pomocą oprogramowania szpiegującego były zgodne z wojskowym oprogramowaniem szpiegowskim Pegasus należącym do NSO Group. Jednak Access Now stwierdziło, że nie może określić modelu oprogramowania szpiegującego użytego w nieudanym ataku.

W 2021 roku grupa dziennikarzy śledczych ujawniła, że ​​izraelska firma cybernetyczna NSO sprzedała swoje wojskowe oprogramowanie szpiegowskie Pegasus rządom na całym świecie w celu nielegalnego inwigilowania polityków, dziennikarzy i innych osób publicznych.

Oprócz uzyskiwania dostępu do mikrofonu i kamery wojskowe oprogramowanie szpiegujące może czytać wiadomości, nagrywać rozmowy, przechwytywać hasła i śledzić lokalizację ofiary.

Zbliżają się wybory

W połowie grudnia w Serbii odbędą się przedterminowe wybory parlamentarne, które pozwolą na powołanie nowego rządu. Wydaje się jednak, że rządząca partia SNS prezydenta Aleksandra Vučicia jest gotowa na kolejną kadencję pomimo rosnącej krytyki dotyczącej tłumienia niezależnych mediów i dyskredytacji polityków opozycji.

Zdaniem holenderskiej eurodeputowanej Sophie in 't Veld, która kierowała pracami komisji śledczej ds. wykorzystania przez Parlament Europejski programu Pegasus oraz podobnego oprogramowania do nadzoru i szpiegowania, niewłaściwe wykorzystanie programów komputerowych Espionage zagraża integralności wyborów.

„Jak wybory mogą być uczciwe, jeśli dziennikarze nie są w stanie dokładnie przyjrzeć się rządowi i poinformować, co rząd zrobił dobrze, a co źle?” – pytała gazeta. t Veld podczas czerwcowej sesji pytań parlamentarnych.

Wezwanie do działania zostało powtórzone przez Access Now.

„Państwa europejskie powinny pilnie przejść do defensywy i powstrzymać szybkie rozprzestrzenianie się komercyjnego oprogramowania szpiegującego, zanim będzie za późno” – powiedziała Euractiv Natalia Krapiva, techniczny doradca prawny w Access Now.

Serbia i oprogramowanie szpiegowskie

„Jeśli potwierdzi się, że Serbia używa oprogramowania szpiegującego przeciwko społeczeństwu obywatelskiemu i jego krytykom, będzie musiała nad sobą znacznie ciężej popracować, ponieważ inwazyjne oprogramowanie szpiegowskie jest niezgodne z demokratycznymi wartościami UE” – stwierdziła Krapiva, odnosząc się do niezależnego ciało. Uwagi organu ochrony danych Unii Europejskiej, EIOD, na temat oprogramowania szpiegującego.

Według José Javiera Olivasa Osuny, badacza z Uniwersytetu LSE, oprogramowanie szpiegowskie to miecz obosieczny, ponieważ jest także narzędziem bezpieczeństwa.

„Oprogramowanie szpiegowskie jest wykorzystywane do zwalczania terroryzmu, handlu ludźmi i narkotykami, uchylania się od płacenia podatków, obcej ingerencji i wykorzystywania dzieci. Oprogramowanie szpiegowskie jest nielegalne tylko wtedy, gdy jest używane poza nakazem sądowym lub dochodzeniem karnym” – Osuna powiedziała Euractiv.

Badacz zauważył, że kraje, które nie mogą opracować własnego oprogramowania szpiegującego, muszą uciekać się do komercyjnego oprogramowania szpiegującego, takiego jak Predator czy Pegasus. Podkreślił także, że wiele skandali związanych z nielegalnym wykorzystaniem niektórych z tych programów szpiegowskich zorganizowano bez solidnych dowodów nadużyć.

Oprogramowanie szpiegowskie w UE

W zeszłym tygodniu Parlament Europejski przyjął art rezolucja przyjęte, potępiając brak reakcji na prace komisji śledczej w sprawie wykorzystania Pegasusa i podobnego oprogramowania do nadzoru i szpiegostwa.

W czerwcu komitet uderzył na Węgry, do Polski, Grecji, Cypru i Hiszpanii. Zmiany w prawie oraz zalecenia dotyczące reagowania na wykorzystanie oprogramowania szpiegującego w Europie. Komisja Europejska nie podjęła jednak żadnych odpowiednich działań wykonawczych.

„Prawa są bezużyteczne, jeśli nikt nie monitoruje ich stosowania. Odmowa Komisji Europejskiej egzekwowania prawa UE i podjęcia działań przeciwko niewłaściwemu wykorzystaniu i nielegalnemu eksportowi oprogramowania szpiegującego zamieniła Europę w raj dla gangsterów, w którym panuje bezkarność” – powiedział poseł z okręgu 't Veld w programie X.

Komisja parlamentarna wielokrotnie zwracała się do Komisji o zbadanie dalszego stosowania oprogramowania szpiegującego w państwach UE, w których znane są już przypadki, lecz Komisja Europejska jak dotąd wstrzymywała się od tego, uznając, że jest to kwestia krajowa.

Komisja i rząd Serbii nie odpowiedziały na prośbę Euractiv o komentarz.

[Bearbeitet von Luca Bertuzzi/Nathalie Weatherald/Alice Tayor/Kjeld Neubert]