Wojna Rosji z Ukrainą zmieniła międzynarodową rolę Polski. Od dawna krytykowana jako problem w UE, Warszawa postrzega siebie jako nowe centrum Europy. Ta ocena ma wiele wspólnego z relacjami z Niemcami.

Na początku lutego gen. Rajmund Andrzejczak zostaje zaproszony do telewizji. Wojsko polskie nie wysłało zwykłego rzecznika, ale osobiście szefa sztabu. Bo Andrzejczak udziela wywiadu amerykańskiemu nadawcy MSNBC. Jego słuchacze: najważniejszy sojusznik Polski, Stany Zjednoczone.

Pytany jest o to, jak Polska radzi sobie z faktem, że kraj ten stał się tak centralnym punktem NATO i UE od czasu rosyjskiego ataku na Ukrainę.

Odpowiedź Andrzejczaka: „Każdego dnia można poczuć, jak środek ciężkości przesuwa się z Niemiec, gdzie historycznie była to zimna wojna, do Polski, do Warszawy”.

Problem już nie istnieje?

Polska nowym centrum Europy – tak lubimy widzieć ją w Warszawie. Tym bardziej, że kraj ten, obok Węgier, odgrywał w ostatnich latach rolę europejskiej sprawy problemowej.: strefy wolne od LGBT w Polsce, surowa odmowa przyjmowania uchodźców, a przede wszystkim toczący się spór o ingerencję rządu PiS w niezawisłość sądownictwa.

Do tej pory Komisja Europejska zatrzymuje miliardy euro. Ale ton się zmienił.

Dziś przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen publicznie podziękowała Polsce za wielokrotne przyjmowanie ukraińskich uchodźców, a premier Mateusz Morawiecki z przekonaniem tłumaczy, jak wyobraża sobie Polskę i świat po wojnie na Ukrainie:

Morawiecki tłumaczy, że Polska jest gotowa wziąć na siebie odpowiedzialność za kształtowanie nowego porządku świata.

Często ignorowane przez Niemcy?

I ta pewność siebie ma sens. Polskie społeczeństwo doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że przez długi czas ludzie w Berlinie i Paryżu nie chcieli słyszeć, co myślano i czego się obawiano w Warszawie, gdy wydano ostrzeżenia przed rosyjską agresją czy gazociągami Nord Stream: że rząd federalny chętnie współpracuje z Waszyngton, Pekin i rozmawiał z Moskwą, ale łatwo ignorował sąsiadów ze wschodu.

Tymczasem Polska dużo inwestuje we własne zbrojenia, postrzega Stany Zjednoczone jako jedynego prawdziwie wiarygodnego partnera i postrzega siebie wraz z państwami bałtyckimi jako bastion na wschodniej flance NATO.

Dziś minister spraw zagranicznych Annalena Baerbock podczas wizyt w Warszawie będzie zabiegać o zastrzyk zaufania: „Mogę tylko powiedzieć, proszę nam zaufać. Tak, mówimy poważnie. Tym razem będziemy bronić każdego zakątka terytorium NATO.

„Polska chwila”

W rozmowie z NTV były ambasador Niemiec w Polsce Rolf Nikel mówi o „polskim momencie”, szansie ożywienia napiętych stosunków niemiecko-polskich poprzez wspólne stanowisko wobec rosyjskiego ataku.

Zdumienie było tym większe, jak słyszymy z Berlina, kiedy polski rząd we wrześniu, żądając 1300 miliardów euro reparacji za II wojnę światową, najwyraźniej rozpoczął konflikt w niewłaściwym momencie.

Ale w Polsce toczy się też kampania wyborcza. A partia rządząca, PiS, prowadzi kampanię zdecydowanie krytyczną wobec Niemiec. Politycy PiS niechętnie pomijają wykopaliska w Berlinie.

Po tygodniach polskich nacisków na Berlin, by uwolnił czołgi Leopard 2, na początku lutego odwiedził Polskę niemiecki minister obrony Boris Pistorius. Jego polski odpowiednik Mariusz Błaszczak woli nie pojawiać się z nim publicznie. Ale wtedy Błaszczak mówi:

„Polska nadal będzie bardzo dynamiczna. Polska jest, była i będzie motorem wsparcia dla Ukrainy, a Niemcy hamulcem”.

Do kogo Biały Dom dzwoni jako pierwszy?

Piotr Buras z European Council on Foreign Relations uważa to za nieroztropne. Bo nawet gdyby Warszawa chciała inaczej, w nagłych wypadkach Biały Dom zawsze najpierw dzwoni do Berlina.

Ale nieufność wobec Niemiec jest głęboka. Trochę potrwa, zanim nowa pewność siebie Polaków zamieni się w nowe, luźniejsze podejście do Niemiec – przynajmniej do wyborów późną jesienią.