Po okrutnej śmierci ośmioletniego dziecka z rąk ojczyma, premier Mateusz Morawiecki przywrócił do debaty kwestię przywrócenia kary śmierci. Ponad połowa Polaków popiera ten pomysł, nawet jeśli nie jest to prawnie wykonalne.

Na początku tego miesiąca ośmioletni Kamil zmarł w szpitalu dziecięcym na Górnym Śląsku po 35 dniach w śpiączce. Został zmuszony przez ojczyma do stania na kuchence gazowej i polewania ciała wrzątkiem. Śledztwo wykazało, że 27-latek od dłuższego czasu znęcał się nad dzieckiem.

„Kary dla najgorszych degeneratów są zdecydowanie za niskie” – napisał 10 maja na Twitterze premier Mateusz Morawiecki. „Osobiście jestem za przywróceniem kary śmierci dla najbrutalniejszych przestępców” – skomentował sprawę Kamila.

Dodał, że kary dla „potworów”, które nie tylko niszczą życie dzieci, ale robią to celowo, powinny być znacznie surowsze. W związku z tym zaapelował do ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry o zaproponowanie zmian w polskim kodeksie karnym.

Praktyka orzecznicza pokazuje, że przestępcy zbyt często otrzymują niskie wyroki, których rząd nie może tolerować – powiedziała minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg.

Przywrócenie kary śmierci zyskało popularność w rządzie

To nie pierwszy raz, kiedy Morawiecki opowiedział się za przywróceniem kary śmierci. W styczniu powiedział, że kara śmierci powinna być dozwolona za najpoważniejsze przestępstwa.

Rządząca w Polsce Partia Prawo i Sprawiedliwość (PiS) tradycyjnie sympatyzuje z Kościołem katolickim, który po rewizji swojej katechizm w 2018 r. naucza, że ​​kara śmierci w świetle Ewangelii „jest niedopuszczalna, ponieważ jest zamachem na nienaruszalność i godność osoby” i nie może być dopuszczona w żadnych okolicznościach.

Choć uważa się za katolika, Morawiecki przyznał, że w tej kwestii nie zgadza się z Kościołem. Jego zdaniem kara śmierci w Polsce powinna zostać „przemyślana”, w przeciwieństwie do dzisiejszego świata, który zbyt szybko chce ją znieść.

Rzecznik rządu Piotr Müller powiedział później, że premier wyraził tylko własne zdanie i że przywrócenie kary śmierci nie jest ani częścią programu politycznego PiS, ani przedmiotem dyskusji w rządzie.

Mimo to Morawiecki ma zwolenników w tej sprawie nawet w swoim rządzie, zwłaszcza wśród członków Suwerennej Polski, młodszego partnera eurosceptycznej koalicji PiS, której przewodniczy minister sprawiedliwości Zbigniew Tadeusz Ziobro.

Tuż po wypowiedzi Morawieckiego w styczniu wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł powiedział też, że jest za przywróceniem kary śmierci do kodeksu karnego, co według niego zmniejszy liczbę przestępstw.

Premier był krytykowany przez wybitnych polskich prawników za kontrowersyjne poglądy. Zatwierdzenie przez Morawieckiego kary śmierci to kolejny krok w wyjściu Polski z Unii Europejskiej – powiedział agencji informacyjnej ekspert prawa karnego prof. Andrzej Zoll. Rzeczpospolita zgłoszone.

Większość Polaków chce powrotu kary śmierci

Najmłodszy Ankieta Jednak według United Surveys dla Wirtualnej Polski ponad połowa Polaków, choć niewielka większość, zgadza się z Morawieckim co do potrzeby przywrócenia kary śmierci.

W sondażu, którego wyniki opublikowano w środę 17 maja, 48,3% respondentów popiera stanowisko premiera, a jedna trzecia z nich jest zdecydowanie za przywróceniem kary śmierci.

Przeciwko karze śmierci było 46,3% respondentów, w tym 35% stanowczo opowiadało się za jej przywróceniem. 5,4% nie miało jednoznacznej opinii.

Uznano, że poparcie dla kary śmierci jest zgodne z poglądami politycznymi. Wśród zwolenników koalicji rządzącej 76 proc. zgadza się z poglądami Morawieckiego. Wśród zwolenników opozycji 65% sprzeciwia się przywróceniu kary śmierci.

Najbardziej podzieleni są wyborcy, którzy nie mają silnych sympatii politycznych. 48% popiera karę śmierci, a 38% jest jej przeciwnych.

Kara śmierci zakazana w UE

Ostatni wyrok śmierci w Polsce wykonano w krakowskim więzieniu w 1988 roku. Mimo prośby o ułaskawienie 29-letni Stanisław Czubański został stracony za brutalny gwałt i zabójstwo kobiety.

W okresie rządów komunistycznych, które skończyły się w Polsce w 1989 r., można było skazać na śmierć za zdradę stanu, akty terroryzmu, zwłaszcza brutalne morderstwa i poważne przestępstwa gospodarcze. W 1989 r. parlament uchwalił ustawę o amnestii, zgodnie z którą każdy skazany na śmierć, który nie został jeszcze stracony, mógł otrzymać karę 25 lat więzienia.

Morawiecki i Müller zwrócili uwagę, że przywrócenie kary śmierci w Polsce nie jest możliwe ze względu na zobowiązania kraju jako członka organizacji międzynarodowych – Unii Europejskiej i Rady Europy.

w Europejska Karta Praw Człowiekaktóry wszedł w życie w 1953 r. i który Polska podpisała w 1993 r., artykuł 2 stanowi, że „nikt nie może być skazany na karę śmierci ani stracony”.

W 2000 roku Rada Europy ogłosiła się strefą wolną od kary śmierci. Obecnie żadne państwo członkowskie nie utrzymuje tego rodzaju sankcji w swoim kodeksie karnym.

W ubiegłym roku we wspólnym oświadczeniu z okazji Europejskiego i Światowego Dnia przeciwko Karze Śmierci Wysoki Przedstawiciel UE do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa Josep Borrell oraz Sekretarz Generalna Rady Europy Marija Pejčinović Burić opisali śmierć karę jako „okrutną, nieludzką i nieskuteczną karę”.

Europejskie rządy są przeciwne

W przeciwieństwie do Polski, przywrócenie kary śmierci jest rzadkim tematem w debacie publicznej w większości krajów UE.

Tak jest we Francji, gdzie tylko Eric Zemmour, skrajnie prawicowy kandydat w wyborach prezydenckich w 2022 roku, powiedział, że nie uważa zniesienia kary śmierci za słuszne. Jednak w swoim programie prezydenckim nie przedstawił propozycji przywrócenia kary śmierci.

W Portugalii, pierwszym nowoczesnym suwerennym państwie w Europie, które zniosło karę śmierci, kwestia ta również nie znalazła się w programie politycznym. Nawet skrajnie prawicowa partia Czega, która chciała przeprowadzić wewnętrzne referendum w tej sprawie w 2020 r., została odrzucona przez swoich członków.

W Belgii kara śmierci została oficjalnie zniesiona w 1996 r., a jej zakaz jest zapisany w konstytucji. W 2016 r. parlament odmówił debaty nad projektem ustawy przedłożonej przez skrajnie prawicową flamandzką partię Vlaams Belang (Tożsamość i Demokracja).

Partia uznała system karny za „zbyt luźny” i zaproponowała rehabilitację wyroków dożywocia bez możliwości zwolnienia warunkowego, co nie skutkujące egzekucjami, pozostawiłoby otwartą możliwość „trwałego” wygnania niektórych osób, w tym terrorystów i pedofilów ze społeczeństwa.

Niemniej jednak w 2020 roku partia wstrzymała się od głosu w głosowaniu za zniesieniem ostatniego odniesienia do kary śmierci w prawie belgijskim.

W Finlandii, gdzie ostatnia egzekucja miała miejsce w 1944 r., a kara śmierci została zniesiona dopiero w 1972 r., Helsingin Sanomat przeprowadził w 2011 r. sondaż, w którym 19% respondentów opowiadało się za karą śmierci, 48% było jej przeciwnych, a 29% w niektórych przypadkach ją potwierdzało . mogą obowiązywać wyjątkowe przypadki. Większość poparcia pochodziła z powstającej wówczas Partii Finów.

W Holandii, gdzie kara śmierci została usunięta z konstytucji w 1870 r., SGP, konserwatywna kalwińska partia opozycyjna, otwarcie popierała karę śmierci do 2017 r., kiedy to po raz pierwszy od 100 lat wycofała środek jego programu wyborczego. Niemniej jednak jeszcze w lutym 2023 r. członkowie partii opowiedzieli się za karą śmierci podczas debaty w holenderskim Senacie.

Badanie z 2008 roku wykazało, że 59% Holendrów sprzeciwia się stosowaniu kary śmierci w każdych okolicznościach, 26% uważa, że ​​jest ona uzasadniona w „szczególnych przypadkach”, a 13% w „ekstremalnych przestępstwach”.

W Niemczech centrolewicowy rząd dał do zrozumienia, że ​​ważnym zadaniem jest prowadzenie kampanii na rzecz zniesienia kary śmierci w innych krajach.

Zniesienie kary śmierci w Niemczech jest zapisane w Ustawie Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec od 1949 r. Przepis, który legitymizował karę śmierci w poważnych przypadkach, pozostał w konstytucji Hesji do czasu jej oficjalnego zniesienia w referendum. Bawaria zniosła podobną klauzulę w 1998 roku.

Większość włoskich polityków również sprzeciwia się karze śmierci, podobnie jak Kościół katolicki. Nawet Matteo Salvini, kontrowersyjny lider prawicowej partii Lega, w 2015 roku wypowiedział się przeciwko karze śmierci, opowiadając się za dożywotnim więzieniem i ciężką pracą dla terrorystów.

W 2019 r. 142 kraje zniosły karę śmierci w prawie lub w praktyce. W 2021 roku było głośno Rada Europy egzekucje nadal odbywają się w mniejszości z 18 państw, czyli 9% wszystkich państw członkowskich ONZ.

(Davide Basso, Maria de Deus Rodrigues, Anne-Sophie Gayet, Pekka Vänttinen, Benedikt Stöckl, Krasen Nikolov, Nick Alipour i Federica Pascale przyczynili się do relacji)