Niemcy i Polska zgodziły się na jeszcze bliższą współpracę w obliczu zagrożenia, jakie stanowi agresywna wojna Rosji na Ukrainie. Ogłosili to kanclerz Olaf Scholz (SPD) i polski premier Donald Tusk po zakończeniu pierwszych od sześciu lat niemiecko-polskich konsultacji rządowych.

„Możemy jedynie stawić czoła globalnym wyzwaniom naszych czasów i wspólnie bronić bezpieczeństwa Europy” – powiedział we wtorek w Warszawie Scholz. Niemcy i Polska są już „dobrymi sąsiadami, bliskimi partnerami i niezawodnymi przyjaciółmi”, ale chcą „stworzyć nową dynamikę” poprzez rozszerzenie współpracy w wielu obszarach, powiedział Scholz.

Uzgodniony w tym celu plan działania koncentruje się na współpracy w zakresie polityki bezpieczeństwa i obrony i obejmuje takie obszary, jak ochrona granic i walka z nielegalną imigracją, ochrona klimatu, energia, transport i sztuczna inteligencja.

40-stronicowy dokument opisuje Rosję jako „najbardziej bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa euroatlantyckiego”. Agresywna wojna Rosji przeciwko Ukrainie przypomniała krajom UE „w najbardziej brutalny sposób, jaki można sobie wyobrazić”, jak ważne jest zapewnienie pokoju w Europie i „że Europa musi być w stanie się obronić”.

Niemcy i Polska chcą zatem nie tylko ściślej współpracować w ramach NATO, ale także poszerzać współpracę między swoimi armiami, a także w zakresie zakupu i konserwacji broni, takiej jak czołg Leopard. Polska planuje także udział w koordynowanej przez Niemcy inicjatywie „Europejska Tarcza Nieba” na rzecz europejskiej obrony powietrznej.

W Warszawie kanclerz Scholz podkreślił, że Niemcy i Polska należą do największych zwolenników Ukrainy – politycznie, militarnie i w kwestii przyjmowania uchodźców. Obydwa odegrały także wiodącą rolę w regionie Morza Bałtyckiego oraz w ochronie wschodniej flanki NATO.

Tusk pociągnął rząd federalny do odpowiedzialności za bezpieczeństwo Europy. Postrzega Niemcy jako główną siłę wspólnego bezpieczeństwa Europy. O to bezpieczeństwo musi zadbać także Polska i Tusk nawiązał do historii. „Polska jako jedna z największych ofiar II wojny światowej i Niemcy jako przyczyna tych zniszczeń (…) powinny dzisiaj, jako wolne i demokratyczne narody Europy, współpracować i skutecznie działać na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa Europy” – powiedział Tusk .

Scholz podkreślił, że Niemcy „znają powagę swojej winy, swoją odpowiedzialność za miliony ofiar niemieckiej okupacji i zadanie, jakie z niej wynika”. Dlatego jego gabinet podjął w zeszłym tygodniu decyzję o budowie w Berlinie Niemiecko-Polskiego Domu, który będzie upamiętniał polskie ofiary II wojny światowej.

Ważną rolę w planie działania odgrywa także rozwiązanie zbrodni nazistowskich przeciwko Polsce. „Pojednanie to proces, który nie pozwala na żadne wnioski” – czytamy w tekście. Pytany w oświadczeniu prasowym Tusk nie ponowił wcześniejszych żądań swojego kraju dotyczących reparacji od Niemiec.

Poprzedni narodowo-konserwatywny rząd PiS zażądał odszkodowań w wysokości 1,3 biliona euro za zniszczenia wyrządzone przez nazistowskie Niemcy podczas II wojny światowej. Od listopada 2018 r. nie było zatem konsultacji rządowych. W grudniu rząd PiS został zastąpiony przez centrolewicowy sojusz pod przewodnictwem Tuska.

Zdaniem Scholza i Tuska teraz powinna nastąpić rekompensata. „Sytuacja starszych ofiar nas bardzo niepokoi i my również podejmiemy działania” – podkreśliła kanclerz federalna. Scholz nie określił wysokości odszkodowania, które zostanie wypłacone około 40 000 ocalałym ofiarom niemieckiej okupacji Polski.

Tusk oświadczył po konsultacjach rządowych: „To nie jest kwestia lat, ale miesięcy”. Scholz wyjaśnił: Odpowiedzialność za przeszłość oznacza także odpowiedzialność za wspólną przyszłość.