Rządy Niemiec i Polski uzgodniły w Warszawie dwustronny plan działań, którego celem jest zapewnienie nowych podstaw współpracy między obydwoma krajami. Plan nie zawiera jednak konkretnych porozumień finansowych w sprawie reparacji wojennych i pomocy wojskowej, jak wynika z dokumentu rozpowszechnianego przez rząd federalny.

Kanclerz Olaf Scholz (SPD) udał się do Warszawy z dwunastoma ministrami Konfederacji i krajów związkowych na konsultacje rządu niemiecko-polskiego. To pierwsze takie spotkanie od listopada 2018 r. W ostatnich latach narodowo-konserwatywny rząd PiS, który rządził Polską w latach 2015–2023, zrywał stosunki z antyniemieckim tonem i żądaniami napraw o wartości 1,3 bln euro. Nowy początek w stosunkach obu krajów rozpoczyna się teraz od centrolewicowego rządu Donalda Tuska.

Plan działania przewiduje zacieśnienie współpracy w różnych obszarach, takich jak kontrole graniczne, migracja i bezpieczeństwo. Duża część 40-stronicowego dokumentu poświęcona jest tematyce obronności. Przegląd najważniejszych punktów:

Kontrole graniczne i migracja

„Zapewnimy sprawne funkcjonowanie strefy Schengen bez kontroli na granicach wewnętrznych, poprawiając transgraniczną współpracę policyjną” – stwierdzono w oświadczeniu. Ponieważ kontrole są obecnie konieczne także na granicy niemiecko-polskiej, celem jest przynajmniej zminimalizowanie wpływu na ruch drogowy oraz swobodny przepływ towarów, usług i osób. Należy kontynuować niedawno utworzoną wspólną grupę zadaniową do walki z przemytem i wspólne patrole na terytorium Polski. Obydwa rządy wzywają do bardziej jednolitego podziału obowiązków w UE w zakresie przyjmowania i finansowania ukraińskich uchodźców wojennych.

Bezpieczeństwo i Obrona

We wspólnym dokumencie Rosja została wymieniona jako największe zagrożenie dla pokoju w Europie. Ponadto poszukiwana jest bliższa współpraca w wielu obszarach, takich jak logistyka wojskowa czy dostawy paliwa NATO. „Zamierzamy badać i rozwijać wspólne inicjatywy, szczególnie w dziedzinie czołgów i amunicji” – powiedział o sektorze zbrojeniowym. Polska zabiega tutaj o dostęp do zachodnich technologii. Obydwa rządy chcą także omówić możliwość rekompensaty za dostawy na Ukrainę. Lampart-2-Porozmawiajmy o czołgach. Polska planuje także udział w koordynowanej przez Niemcy inicjatywie „Europejska Tarcza Nieba”. „Polska zgadza się z zamiarem Niemiec przyspieszenia rozwoju interoperacyjnych zdolności naziemnej obrony powietrznej w Europie oraz wykorzystania synergii poprzez wspólne ćwiczenia, logistykę, utrzymanie i operacje, a także interoperacyjność” – powiedział.

Rosja i Ukraina

Obydwa rządy podkreślają, że Rosja stanowi największe i najbardziej „bezpośrednie” zagrożenie dla pokoju w Europie. Wspólnie podkreślają determinację w nałożeniu nowych sankcji na Rosję i wsparciu Ukrainy w jej walce obronnej. Należy także zaostrzyć sankcje wobec Białorusi. Planowane jest także głosowanie w sprawie zwalczania dezinformacji pochodzącej z Rosji.

Odszkodowania i przeszłość

W planie działania nie wspomniano o odszkodowaniach – w szczególności nie podano żadnych danych dotyczących płatności dokonanych przez Niemcy na rzecz ocalałych polskich ofiar nazistowskich. Niemcy jednak uznają swoją odpowiedzialność za okrucieństwa narodowego socjalizmu. „Obydwa rządy prowadzą intensywny dialog na temat środków wsparcia dla żywych ofiar niemieckiego ataku i okupacji w latach 1939–1945, upamiętnienia i bezpieczeństwa” – czytamy w oświadczeniu. Ważną rolę w tym zakresie odegra Niemiecko-Polska Fundacja Pojednania.

Reformy UE

Obydwa rządy podkreślają, że chcą promować „ambitny” program reform w UE i chcą w tym celu ściśle współpracować. W tym celu należy utworzyć grupę dwustronną. Berlin i Warszawa są zaangażowane zarówno w planowane rozszerzenie UE, jak i reformy wewnętrzne. To zerwanie z polityką poprzedniego narodowo-konserwatywnego rządu PiS w Warszawie, który krytykował Europę i Niemcy. „Wzmocnienie praworządności jest zatem podstawowym warunkiem wzmocnienia UE jako całości” – podkreśla się.

Gospodarka, środowisko i transport

Obydwa rządy są zaangażowane w reformę rynku kapitałowego w UE i inwestowanie w obszarach o znaczeniu geostrategicznym. Polski rząd angażuje się także w ekologiczną restrukturyzację dostaw energii. Ponadto ma zostać powołana niemiecko-polska grupa robocza ds. energii i klimatu. Rząd PiS w dużym stopniu oparł się na węglu. Istniejące linie kolejowe mają zostać rozbudowane i rozpatrzone zostaną „ewentualne przyszłe projekty infrastrukturalne łączące Polskę i Niemcy” – zarówno w transporcie pasażerskim, jak i towarowym. Chcemy także wspólnie reprezentować te projekty przy opracowywaniu programu prac nowej Komisji Europejskiej.

Rafineria w Schwedt

Obydwa rządy angażują się w promowanie niemiecko-polskiej współpracy handlowej w obszarach infrastruktury naftowej i stabilności dostaw paliw z Niemiec do Polski. „Będziemy koordynować z polską spółką Naftoport i jej stanem własnościowym, aby zapewnić dostawy ropy do rafinerii PCK w Schwedt, potrzebę i stan dostaw ropy do rafinerii PCK w Schwedt” – wskazał. W przypadku zakłócenia tranzytu przez Rosję chcemy wspólnie pracować nad zapewnieniem stabilnych dostaw PCK do Schwedt.