Na około miesiąc przed wyborami parlamentarnymi w Polsce Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) wysłała do Polski misję obserwacji wyborów, aby zbadać finansowanie kampanii i rolę mediów.

Na zaproszenie władz krajowych misja obserwacji wyborów, w skład której wchodzą Douglas Wake jako główny obserwator i Tamara Otiaschvili jako zastępca głównego obserwatora, będzie obserwować wybory parlamentarne w Polsce zaplanowane na 15 października, ogłosiło Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR). .

Format misji został ustalony na podstawie przeprowadzonej wcześniej misji polegającej na ocenie potrzeb.

„Zgodnie z tą metodologią, opracowywaną przez ODIHR przez wiele lat, prawie we wszystkich przypadkach, gdy mają się odbyć wybory krajowe, wysyłana jest misja oceny potrzeb, aby sprawdzić, jakie są warunki w terenie” – powiedział Wake na poniedziałkowej konferencji prasowej w Warszawie.

W ramach tego formatu eksperci misji dokonują przeglądu sytuacji w kraju i rozmawiają z szerokim gronem rozmówców, w tym z urzędnikami rządowymi, urzędnikami wyborczymi, parlamentarzystami zarówno partii rządzącej, jak i opozycji, mediami i społeczeństwem obywatelskim.

Misja oceny potrzeb w związku z wyborami parlamentarnymi w Polsce, zaplanowana na 15 października, odbyła się na początku tego roku. Stało się raport opublikowany, dostępny na stronie internetowej OBWE.

W raporcie eksperci zwracają uwagę na wyjątkowo spolaryzowany krajobraz medialny w Polsce, w którym podejmowane są próby uniemożliwienia firmom z krajów spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) posiadania polskich spółek medialnych.

Inne kwestie obejmują retorykę kampanii opisywaną jako nietolerancyjną oraz oparcie się na wydarzeniach finansowanych ze środków publicznych w przekazie kampanii.

Raport rozpoczyna się od oceny, gdzie niektóre zmiany są zgodne z poprzednimi zaleceniami urzędu, a gdzie niektóre zalecenia nadal nie zostały przyjęte, powiedział Wake. „W przypadku Polski, nie wchodząc w szczegóły, powiedziałbym, że niektóre zalecenia zostały wdrożone, a inne nie” – dodał.

Misja obserwacyjna składa się z jedenastu ekspertów międzynarodowych stacjonujących w Warszawie, których od 9 września będzie wspieranych przez 20 dodatkowych długoterminowych obserwatorów rozmieszczonych na terenie całego kraju. Dokonają przeglądu wyborów pod kątem zgodności z OBWE oraz innymi międzynarodowymi zobowiązaniami i standardami, a także ustawodawstwem krajowym.

W ramach misji obserwatorzy będą monitorować rejestrację wyborców, rejestrację kandydatów, działania kampanii, pracę administracji wyborczej i odpowiednich organów publicznych, wdrażanie ram prawnych, finansowanie polityki i prowadzenia kampanii oraz rozwiązywanie sporów wyborczych. Będą także prowadzić szeroko zakrojony monitoring mediów.

Celem misji nie jest pełna obserwacja przebiegu głosowania, liczenia i obliczeń w dniu wyborów. Jak jednak podano w komunikacie prasowym OBWE, członkowie misji odwiedzą w dniu wyborów niewielką liczbę lokali wyborczych.

Zgodnie z zaproszeniem rządu ODIHR będzie obserwował jedynie wybory do organów legislacyjnych, a nie zaplanowane na ten sam dzień referendum ogólnokrajowe.

Do tej pory ODIHR sześciokrotnie obserwował wybory w Polsce, ostatnią były wybory prezydenckie w 2020 roku.