Polskie media od tygodni walczą z historiami osób, które porzuciły naukę z nauczycielami, którzy odwrócili się od szkoły. Kanał telewizyjny TVN wystawił nauczyciela historii, który po siedmiu latach wykonywania zawodu założył dom pogrzebowy. Portal internetowy onet.pl rozmawiał z nauczycielem, który po dziesięciu latach otworzył kawiarnię. A dziennik „Wyborcza” przeprowadził wywiad z Aleksandrą Tatulińską – polonistką, która po 18 latach w szkole daje tylko korepetycje.

Te przykłady stanowią prawdziwą ucieczkę od prac, które obecnie toczą się w Polsce. Nowe zawody nie zawsze są tak spektakularne jak zawód przedsiębiorcy pogrzebowego. Niektóre osoby, które odpadły, kończą przy kasie w supermarkecie lub na linii montażowej, ponieważ nawet tam możesz teraz zarobić więcej. Szacuje się, że w Polsce jest od 17 000 do 20 000 wakatów dla nauczycieli – więcej niż kiedykolwiek wcześniej. W szkole podstawowej na warszawskim Ursynowie 23 ze 150 nauczycieli zrezygnowało na krótko przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego.

Menedżerowie muszą błagać o wypełnienie luk. Błagają emerytów o powrót i proszą pozostałych nauczycieli o pracę w godzinach nadliczbowych. W desperacji niektórzy patrzą na ogłoszenia o czesnej i dzwonią do nich. A kiedy nauczyciel się angażuje, nierzadko cały plan zajęć dostosowuje się do jego upodobań, zwłaszcza w najbardziej popularnych przedmiotach, takich jak matematyka, angielski, polski, fizyka, chemia i biologia.

Konsekwencje dla uczniów są dramatyczne: lekcje niektórych przedmiotów są odwoływane tygodniami lub są prowadzone przez nauczycieli innych dyscyplin – nauczyciel plastyki przechodzi wtedy do liczb, a polonista doskonali swoją skromną znajomość języka niemieckiego, aby wypełnić pustkę. Stare papierowe dzienniki lekcyjne powracają, ponieważ nie ma nauczycieli informatyki, którzy w innym przypadku korzystaliby z cyfrowych dzienników lekcyjnych. Plany zajęć są często bardzo wrogie uczniom: na przykład jeden dzień tygodnia to tylko cztery lekcje, następne dziewięć do późnego popołudnia. Czasami jest nawet praca zmianowa – z późną zmianą od 15:00 do 20:00. Czasu na rekreację i relaks prawie nie ma.

Głównym powodem nieszczęścia są niskie zarobki. Młodzi profesjonaliści otrzymują ustawową płacę minimalną, która obecnie wynosi 630 euro. Dwadzieścia lat temu pensja początkowa wynosiła 165% płacy minimalnej. W samą porę galopująca inflacja ma niszczycielski efekt. Aby związać koniec z końcem, nauczyciele muszą pracować w godzinach nadliczbowych, korepetytorować lub – jak mówią w grupach na Facebooku – mieć dobrze płatnego partnera.

Aleksandra Tatulińska, która obecnie żyje wyłącznie z korepetycji, niedawno otrzymała „do ręki” 4000 zł, czyli równowartość 840 euro. Była już jedną z najlepiej zarabiających: „Przyjmowałam wszystkie nadgodziny, miałam wychowawcę i dodatek za staż. Rzadko kiedy opuszczamy szkoły publiczne. Miała atut ze swoim przedmiotem, bo studenci musieli brać wiele lekcji języka polskiego. Nauczyciele plastyki czy fizyki, których przedmioty są znacznie rzadziej w grafiku, co oznacza mniej nadgodzin, nawet po 20 latach w zawodzie dostaliby tylko 3000 zł (630 euro) – relacjonuje Tatulińska. „A najgorsze jest to, że po tym nie ma już prawie żadnej szansy na podwyżkę pensji”.

Ale to nie tylko kwestia pieniędzy. Polscy nauczyciele skarżą się na nadmierną biurokrację, niską samoocenę, wygórowane wymagania rodziców i źle wychowane dzieci. „Niektórzy rodzice pisali na mnie anonimowe skargi: że proszę za dużo, że jestem zbyt surowa, że ​​nalegam na aktywną kamerkę i minimalny poziom aktywności podczas nauczania zdalnego” – skarżyła się Tatulińska w gazecie „Wyborcza”. Te skargi, które kierownictwo szkoły również uznało za bezpodstawne, nadwyrężyły ją psychicznie i zachęciły ją do podjęcia decyzji o rezygnacji.