Zaledwie kilka dni po wybuchu wojny na Ukrainie zdjęcia i filmy opuszczonych rosyjskich żołnierzy, rozgrzewających się nad filiżanką herbaty i otoczonych przez Ukraińców, krążyły w sieciach społecznościowych. W przekazie wideo od ukraińskiego prezydenta Wołodymyra Zełenskiego w czwartek wieczorem mówił o co najmniej 200 rosyjskich żołnierzach, którzy są obecnie w ukraińskiej niewoli. Jednak liczby prawdopodobnie będą teraz wyższe.
[Wenn Sie aktuelle Nachrichten aus Berlin, Deutschland und der Welt live auf Ihr Handy haben wollen, empfehlen wir Ihnen unsere App, die Sie hier für Apple- und Android-Geräte herunterladen können.]
Na Facebooku ukraiński minister obrony Ołeksij Reznikow obiecał każdemu rosyjskiemu dezerterowi całkowitą bezkarność i równowartość około 40 000 euro, aby przekonać jeszcze więcej rosyjskich żołnierzy do złożenia broni. „Kto nie chce być okupantem, przybliża pokój. Nie będzie litości dla tych, którzy wybiorą drogę okupanta – powiedział Reznikow. Jednak oferta finansowa nie jest weryfikowalna.
Również w Niemczech podnoszą się coraz więcej głosów, by zwrócić się do krajów UE o udzielenie azylu rosyjskim żołnierzom. Klara Bünger (z lewej) zażądała od rządu federalnego udzielenia azylu rosyjskim dezerterom.
Konstantin Kuhle: „Każdy, kto ma odwagę sprzeciwić się Putinowi, musi uzyskać azyl”
Konstantin Kuhle (FDP) składa jeszcze większe wnioski o azyl, co ogłosił w zeszłym tygodniu w Tagesspiegel. „Zdarza się, że obecni lub byli członkowie rosyjskiego aparatu bezpieczeństwa lub władz państwowych zdecydują się opuścić kraj. UE powinna zaoferować tym osobom perspektywę preferencyjnego traktowania w ich procedurach azylowych. Każdy, kto ma odwagę sprzeciwić się reżimowi Putina w Rosji, musi uzyskać azyl w Unii Europejskiej – powiedział polityk FDP.
Prośbę popiera również zielony eurodeputowany Reinhard Bütikofer, który na platformie „Membership Watch” odpowiada na pytanie internauty, że podziela ideę azylu dla rosyjskich dezerterów i jest do tego oddany.
To, że dezerterujący żołnierze z Rosji mogą z powodzeniem ubiegać się o azyl w Niemczech, jest przynajmniej teoretycznie możliwe, mówi ekspert ds. azylu Winfried Kluth. Jest profesorem prawa publicznego na Uniwersytecie w Halle, a z jego katedrą związany jest ośrodek badań nad prawem migracyjnym. „Na konferencji regularnie zajmujemy się takimi przypadkami. W praktyce wymagania dotyczące wniosku o azyl są bardzo wysokie. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał historyczną decyzję w 2015 roku.”
Prawnik Winfried Kluth: „Aby uzyskać azyl, dezerter powinien wykazać, że może spodziewać się nieludzkiego traktowania.
W przypadku André Shepherda, amerykańskiego żołnierza stacjonującego w Bawarii, Europejski Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że nawet żołnierze pełniący jedynie funkcję wsparcia mają prawo do azylu, jeśli obawiają się kary za dezercję. Shepherd zdezerterował z misji w Iraku, aby uniknąć współudziału w zbrodniach wojennych, które zarzuca. Następnie złożył wniosek o azyl w Niemczech. Przesłanką jest jednak duże prawdopodobieństwo, że przez swoją służbę wojskową przestępstwa wojenne byłby zaangażowany. Ponadto wniosek o azyl jest wykluczony, jeśli wcześniej nie przeprowadzono procedury sprzeciwu sumienia. Federalny Urząd ds. Migracji i Uchodźców oraz sąd administracyjny w Monachium wcześniej odrzuciły wniosek.
„Aby uzyskać prawo azylu, rosyjski dezerter powinien być w stanie wykazać, że może spodziewać się nieludzkiego traktowania i bardzo surowych kar, takich jak tortury” – wyjaśnia Kluth. „Ponadto powinien być w stanie wykazać, że zbrodnie wojenne zostaną popełnione w strefie działań wojennych”. Choć nie zostało to jeszcze ostatecznie zweryfikowane, prawnik uważa, że te czynniki można potwierdzić w obecnej sytuacji na Ukrainie. i Rosji. „Na podstawie wszystkiego, co obecnie widzimy w mediach, można to niestety założyć”.
Wielu rosyjskich żołnierzy nie wie, że idą na wojnę
W raportach rosyjscy żołnierze wielokrotnie powtarzają, że nie wiedzieli, że idą na wojnę. Rosyjski rząd zapowiedział ćwiczenia wojskowe lub akcje wyzwoleńcze.
Politolog i ekspert wojskowy Frank Sauer z Uniwersytetu Bundeswehry w Monachium uważa to za wiarygodne. „Widziałem teraz raporty z wielu źródeł, które sugerują, że w szczególności młodzi rosyjscy żołnierze walczą na Ukrainie, z których niektórzy nie mieli pojęcia, że idą na wojnę” – powiedział ekspert wojskowy.
Zły sprzęt zmusza rosyjskich żołnierzy do poddania się
Jednak w oczach Sauera to nie jest powód, dla którego tak wiele pojazdów wojskowych zostało zniszczonych: „Okazuje się, że wiele rosyjskich pojazdów wojskowych jeździ na tanich oponach z Chin czy Białorusi, które też są źle utrzymane” – mówi politolog. „Z różnych źródeł wydaje mi się prawdopodobne, że niektórzy żołnierze nigdzie się nie wybierają z powodu zepsutych pojazdów i porzucają je”.
Jest więc wiele powodów, dla których żołnierze nie chcą walczyć. Szczególnie ci, których sprzęt jest niesprawny, niekoniecznie są zainteresowani ofertą azylu z krajów europejskich.
[Der tägliche Nachrichtenüberblick aus der Hauptstadt: Schon rund 57.000 Leser:innen informieren sich zweimal täglich mit unseren kompakten überregionalen Newslettern. Melden Sie sich jetzt kostenlos an.]
Jednak według Klutha nie należy spodziewać się dużej liczby wniosków azylowych od rosyjskich dezerterów. Wnioski o azyl są bardziej prawdopodobne w Polsce i krajach sąsiednich. „Z geograficznego punktu widzenia jest to bardzo mało prawdopodobne, ale oczywiście nie wiesz, jak sytuacja się rozwinie. Jesteśmy za daleko od Rosji. odpowiedzialność i, jeśli jest to wyjątkowe, przeprowadzić przegląd sprawy” – powiedział Kluth.
„Typowy komunikator. Irytująco skromny fan Twittera. Miłośnik zombie. Subtelnie czarujący fanatyk sieci. Gracz. Profesjonalny entuzjasta piwa”.
