wywiad

Nie wszystkie kobiety w ciąży są „pełne nadziei”. Przeciwnie. Wiele kobiet na całym świecie jest przerażonych, gdy odkrywają, że zaszły w niechcianą ciążę. W większości krajów aborcja jest nielegalna lub możliwa tylko w wyjątkowych przypadkach.

Choć na całym świecie przepisy są łagodzone, niektóre kraje w ostatnich latach znacznie zaostrzyły ograniczenia, m.in. Polska i Stany Zjednoczone.

Kobiety złożyły pozew przeciwko stanowi Teksas 28 listopada. Pomimo względów zdrowotnych odmówiono im aborcji.Zdjęcie: Amerykański mąż stanu z Austin / Mikala Compton

W Stanach Zjednoczonych zaostrzenie prawa rozpoczęło się w 2022 r. wraz z orzeczeniem Sądu Najwyższego, zgodnie z którym aborcja podlega jurysdykcji stanów federalnych. Stworzyło to mozaikę praw; Amerykanki są czasami zmuszane do opuszczenia swojego stanu w nagłym przypadku medycznym, aby dokonać aborcji. Od tego czasu Amerykanki złożyły pozwy zbiorowe w sądach w wielu miejscach, na przykład w Teksasie i Idaho.

Polska jest obecnie w centrum uwagi

W Polsce temat jest szczególnie wybuchowy. Odkąd 13 grudnia konserwatywny rząd PiS został zastąpiony przez bardziej liberalny rząd Tuska, wiele osób w kraju ma nadzieję, że aborcja zostanie ponownie zdekryminalizowana.

Kontekst: Od czasu zaostrzenia prawa aborcyjnego w 2020 r. pojawiają się doniesienia o osobach pomagających kobietom w aborcji w Polsce; Badano nawet kobiety, które poroniły w sposób naturalny. Europejski Trybunał Praw Człowieka interweniował wielokrotnie i potępił Polskę za naruszenie prawa do życia prywatnego i rodzinnego.

Niedawno, 14 grudnia, sąd w Strasburgu ogłosił nawet, że sztywne polskie prawo aborcyjne na rok 2020 jest niezgodne z prawem, ponieważ Trybunał Konstytucyjny nie został utworzony niezależnie od władzy wykonawczej i ustawodawczej.

Orzeczenie to może mieć znaczenie, jeżeli celem będzie uchylenie prawa. Ogłosił to nowy premier w przemówieniu ale jednocześnie oczekiwania zostały ostudzone: w koalicji są bardzo zróżnicowane poglądy na temat odpowiedniego poluzowania polityki pieniężnej.

Katharina Masoud jest ekspertem ds. równości płci w Amnesty International w Niemczech. Rozmawialiśmy z nim o aborcjach i niebezpiecznych obostrzeniach.

Watson: Gdzie aborcja jest nielegalna?

Katarzyna Massoud: W większości krajów aborcja jest prawnie karalna; w 22 krajach jest nawet całkowicie zakazany. Jedynym krajem, który całkowicie usunął aborcję z kodeksu karnego, jest Kanada. W ciągu ostatnich 30 lat ponad 60 krajów zliberalizowało swoje przepisy dotyczące aborcji. W tym samym okresie nowe ograniczenia wprowadziły tylko cztery kraje: Polska, Stany Zjednoczone, Nikaragua i Salwador.

Ogólnie rzecz biorąc, przepisy stają się coraz bardziej liberalne?

Niektóre kraje rozszerzyły dostęp do aborcji i zniosły inne zakazy aborcji. Jednak nawet tam, gdzie wprowadzono postępowe reformy prawne, dostęp do bezpiecznej aborcji może być utrudniony. W większości krajów aborcja, z nielicznymi wyjątkami, pozostaje kryminalizowana lub podlega ścisłym regulacjom.

Co to oznacza dla kobiet w tych krajach?

Ma to znaczący negatywny wpływ na zdrowie kobiet w ciąży. Jednocześnie nie oznacza to, że aborcji jest mniej, a jedynie, że są one wykonywane mniej bezpiecznie. Jeśli mogą sobie na to pozwolić, osoby, które mogą zajść w ciążę, podróżują do sąsiednich państw lub krajów, w których można legalnie dokonać aborcji.

Honduras, marzec 2023: Według doniesień w tym pomieszczeniu potajemnie przerywano ciąże. Zdjęcie: AP/Ginnette Riquelme

A co jeśli kobiety w ciąży nie mają na to pieniędzy?

Jeśli ta opcja nie jest dostępna, ryzykują uciekaniem się do niebezpiecznych metod, które mogą również zwiększyć śmiertelność matek. Dotyka to głównie osoby marginalizowane na obszarach wiejskich oraz osoby żyjące w ubóstwie i pogłębia istniejące nierówności.

A co by było, gdyby urodziły się niechciane dzieci?

Kiedy kobiety w ciąży są zmuszane do posiadania dzieci wbrew swojej woli, może to mieć poważne konsekwencje dla ich zdrowia psychicznego. Jeśli ciąża jest wynikiem gwałtu, odmowa przerwania ciąży może nawet stanowić torturę.

Jaki inny problem widzisz?

Innym niebezpieczeństwem związanym z rygorystycznymi przepisami jest to, że powikłania ciąży skutkujące poronieniem lub urodzeniem martwego dziecka mogą zostać pomylone z aborcją i skutkować wszczęciem postępowania karnego. Aby uniknąć kary, często nie zwraca się się o niezbędną pomoc medyczną.

Polska jest szczególnie rygorystyczna, jeśli chodzi o aborcję. Dlaczego?

Polska ma jedno z najbardziej restrykcyjnych przepisów aborcyjnych w Europie. W Polsce aborcja jest dozwolona tylko w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia kobiety ciężarnej lub gdy ciąża jest wynikiem gwałtu lub kazirodztwa. Jednak w praktyce uzyskanie takiej aborcji jest prawie niemożliwe, nawet dla tych, które mają prawo do legalnej aborcji.

Justyna Wydrzyńska została skazana w marcu 2023 roku w Warszawie za podanie pigułki aborcyjnej ofierze przemocy domowej. Zdjęcie: AP/STR

Z rezultatem?

Co roku tysiące kobiet wyjeżdża z Polski, aby dokonać aborcji w innych krajach Europy, inne wprowadzają medyczne pigułki aborcyjne lub poddają się aborcji poza ramami prawnymi w Polsce. Polki, zwłaszcza te znajdujące się w trudnej sytuacji społeczno-ekonomicznej, korzystają z pomocy organizacji społeczeństwa obywatelskiego.

Kiedy prawo stało się tak rygorystyczne?

22 października 2020 roku polski Trybunał Konstytucyjny wydał doniosły wyrok: Trybunał orzekł, że dokonanie aborcji ze względu na „poważną i nieodwracalną wadę płodu lub nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu dziecka” jest niezgodne z konstytucją. ” Decyzja weszła w życie 27 stycznia 2021 roku.

Jak napięta była od tego czasu atmosfera?

Władze podejmują działania przeciwko członkom rodziny, przyjaciołom, towarzyszom i pracownikom służby zdrowia, którzy przeprowadzają aborcję lub pomagają w niej. Zaowocowało to już wyrokami skazującymi. Ponadto polskie organizacje praw człowieka udokumentowały groźby bombowe i groźby śmierci wobec organizacji i instytucji promujących prawa seksualne i reprodukcyjne. W Polsce od lat odbywają się protesty przeciwko rosnącym ograniczeniom aborcji. Demonstracje te często spotykają się z represjami.

Polki demonstrują w strojach z „Opowieści podręcznej” (marzec 2023).Zdjęcie: www.imago-images.de / obrazy imago

Czy opiekunowie są szczególnie karani?

Chociaż polskie prawo nie penalizuje tych, którzy dokonują aborcji, ale raczej tych, którzy ją dokonują poza ograniczonymi możliwościami prawnymi lub którzy pomagają w tym innym, dotyczy to wszystkich.

Przykład?

Na przykład 33-letnia kobieta zmarła po hospitalizacji z powodu powikłań ciąży w maju 2023 r., gdzie odmówiono jej opieki. Ponieważ personel szpitala przedkładał potencjalne życie płodu nad zdrowie i życie kobiety. Jest jedną z co najmniej sześciu kobiet, które od stycznia 2021 r. zmarły w podobnych okolicznościach.