Prezydent Finlandii Sauli Niinistö i premier Sanna Marin wezwali swój kraj do „natychmiastowego” przystąpienia do NATO. W wspólne oświadczenie obaj zatwierdzili przystąpienie do sojuszu wojskowego w czwartek. Wzmocniłoby to jednocześnie bezpieczeństwo Finlandii i całego sojuszu – mówili dwaj najważniejsi politycy państwa nordyckiego. Kreml nazwał członkostwo Finlandii zagrożeniem dla Rosji.

W swoim oświadczeniu Niinistö i Marin odnieśli się do „ważnej dyskusji”, która miała miejsce tej wiosny. Potrzebny był czas i chcieli nadać debacie potrzebnej przestrzeni. Ale ponieważ moment decyzji jest bliski, zajmujemy wspólne stanowisko.

Członkostwo w NATO wzmocniłoby zarówno bezpieczeństwo Finlandii, jak i całego sojuszu obronnego, powiedzieli. Następnie powiedzieli: „Finlandia musi natychmiast wystąpić o członkostwo w NATO. Później, w dalszych wyjaśnieniach, Niinistö napisał, że zapewnienie bezpieczeństwa Finlandii zawsze było głównym celem. To nie jest coś skierowane przeciwko komukolwiek. Rosja jest i pozostanie sąsiadem Finlandii.

„Nieprzydatne dla bezpieczeństwa w Eurazji

Rozszerzenie NATO nie pomogłoby bezpieczeństwu w Eurazji, powiedział w czwartek rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow w początkowej reakcji, według rosyjskiej agencji TASS. Teraz wszystko zależy od tego, jak rozwinie się proces rozszerzenia NATO i jaka infrastruktura wojskowa zostanie przeniesiona w granice Rosji – powiedział. Moskwa przeanalizuje sytuację i podejmie niezbędne kroki w celu zapewnienia bezpieczeństwa Rosji.

MSZ w Moskwie skarżyło się na „radykalną zmianę polityki zagranicznej” w Helsinkach. Wstąpienie sąsiada do NATO poważnie zaszkodzi stosunkom rosyjsko-fińskim. „Rosja będzie zmuszona odpowiednio zareagować – pod względem wojskowo-technicznym i nie tylko – w celu uwzględnienia zagrożeń dla jej bezpieczeństwa narodowego” – napisano w oświadczeniu ministerstwa.

Ze swojej strony Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg z zadowoleniem przyjął zamiar przyłączenia się fińskich przywódców. Powiedział, że Finlandia zostałaby „gorąco przyjęta” do sojuszu, gdyby złożyła wniosek o przystąpienie. Członkostwo kraju nordyckiego wzmocniłoby bezpieczeństwo zarówno NATO, jak i Finlandii, powiedział w Brukseli.

Brak wpływu na Austrię

Minister obrony Klaudia Tanner (ÖVP) nie widzi wpływu zbliżającej się fińskiej kandydatury do NATO na Austrię. „To decyzja każdego stanu. Nie mamy tego z powodów konstytucyjnych”, powiedział w czwartek Tanner w rozmowie telefonicznej z APA na uboczu podróży do Stanów Zjednoczonych. Odniosła się w tym zakresie do czynników geograficznych. W Szwecji i Finlandii istnieje „przestrzenna bliskość” Rosji.

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski z zadowoleniem przyjmuje gotowość Finlandii do przystąpienia do NATO. Powiedział to fińskiemu prezydentowi Niinistö w rozmowie telefonicznej, napisał Selenskyj na Twitterze. „Rozmawialiśmy też o integracji europejskiej Ukrainy. I – o interakcji obronnej”.

Kanclerz Niemiec Olaf Scholz również z zadowoleniem przyjął decyzję Finlandii o wsparciu natychmiastowego członkostwa tego kraju w NATO. „Podczas rozmowy telefonicznej z prezydentem Niinistö zapewniłem Finlandię o pełnym poparciu rządu federalnego” – napisał na Twitterze.

Wzmocnij wspólne bezpieczeństwo

Dania, członek NATO, z zadowoleniem przyjęła stanowisko fińskich przywódców politycznych. „Dania oczywiście ciepło powita Finlandię w NATO” – napisała w czwartek na Twitterze premier Mette Frederiksen. Członkostwo Finlandii wzmocni NATO i wspólne bezpieczeństwo. Dania dołoży wszelkich starań, aby zapewnić szybki proces rekrutacji po złożeniu formalnego wniosku o członkostwo. Dania jest członkiem-założycielem NATO.

Państwa bałtyckie z zadowoleniem przyjęły również fakt, że fińscy przywódcy polityczni opowiadają się za wczesnym członkostwem w NATO. „Członkostwo Finlandii znacznie wzmocniłoby zarówno sojusz, jak i bezpieczeństwo państw bałtyckich” – napisała w czwartek na Twitterze premier Litwy Ingrida Simonyte. „Cieszę się z tego wspaniałego historycznego dnia!

„Historię piszą nasi północni sąsiedzi” – napisała na Twitterze premier Estonii Kaja Kallas. Finlandia może liczyć na „pełne poparcie” Estonii. „Popieramy szybki proces akcesyjny. Z naszej strony niezbędne środki zostaną podjęte szybko”.

Balticum wita członkostwo

Prezydent Łotwy Egils Levits poparł także ewentualne członkostwo Finlandii i Szwecji w NATO. „Jesteśmy z tym pozytywnie nastawieni” – powiedział Levits w czwartek podczas wizyty w Kilonii. Taki ruch wzmocniłby północną i wschodnią flankę NATO. „I dlatego członkostwo jest bardzo ważne i cieszymy się z tego”.

Polski premier Mateusz Morawiecki nazwał pragnienie przywódców politycznych wcześniejszego członkostwa Finlandii w NATO „dobrą wiadomością dla bezpieczeństwa Polski i Europy”. „Polska opowiada się za jak najszybszym przystąpieniem Finlandii do sojuszu” – powiedział w czwartek Morawiecki na Twitterze.

Miedwiediew ostrzega przed wojną nuklearną

Tymczasem Dmitrij Miedwiediew, jeden z najbliższych powierników rosyjskiego prezydenta Władimira Putina, ostrzega Zachód przed starciem Rosji z NATO w sprawie pomocy wojskowej dla Ukrainy. „Taki konflikt zawsze niesie ze sobą ryzyko zakończenia wojny nuklearnej na pełną skalę” – powiedział w Telegramie były prezydent Rosji, który jest wiceszefem rosyjskiej Rady Bezpieczeństwa Putina. „Kraje NATO wstrzykujące broń na Ukrainę, szkolące wojska do używania zachodniego sprzętu, wysyłające najemników i ćwiczenia sojusznicze w pobliżu naszych granic zwiększają prawdopodobieństwo bezpośredniego i otwartego konfliktu między NATO a Rosją”. Rosja i Stany Zjednoczone są zdecydowanie największymi potęgami jądrowymi. Rosja ma około 6257 głowic nuklearnych, podczas gdy trzy mocarstwa nuklearne NATO – Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Francja – mają łącznie około 6065 głowic, według Waszyngtońskiego Stowarzyszenia Kontroli Zbrojeń.

Oczekuje się, że Finlandia złoży oficjalny wniosek o członkostwo w ciągu najbliższych kilku dni. Ten krok byłby bezpośrednią konsekwencją rosyjskiej inwazji na Ukrainę i wynikającej z niej zmiany sytuacji bezpieczeństwa w Europie. Dla Finlandii, od dawna niezaangażowanej i dzielącej z Rosją granicę o długości ponad 1300 kilometrów, taka decyzja byłaby historyczna.

Zanim kraj będzie mógł zostać przyjęty do NATO, obecnych 30 członków musi wyrazić na to zgodę. Sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg ostatnio wielokrotnie sygnalizował, że w sojuszu istnieje szerokie poparcie dla tej idei.

Rządy Niinistö i Marina ostatecznie decydują wspólnie w sprawie NATO, ale angażują parlament w proces decyzyjny. W drodze do decyzji rząd w kwietniu przedłożył parlamentowi w Helsinkach analizę bezpieczeństwa, w której podkreślono korzyści i zagrożenia związane z ewentualnym członkostwem w NATO. Analiza nie zawierała jednak stanowiska za lub przeciw takiemu członkostwu.

Finlandia i Szwecja są już partnerami NATO

Finlandia i sąsiednia Szwecja są już bliskimi partnerami NATO, ale nie są jeszcze oficjalnie członkami. Jednak inwazja Rosji na Ukrainę wywołała ożywioną debatę w NATO w obu krajach. W populacji nastąpiła wyraźna zmiana zdania w kierunku ewentualnego przystąpienia do sojuszu. W niedawnym sondażu przeprowadzonym przez fińskiego nadawcę Yle 76% respondentów opowiedziało się za przystąpieniem Finlandii do NATO.

Podczas wizyty Marin i szwedzkiej premier Magdaleny Andersson na zamkniętym posiedzeniu niemieckiego rządu federalnego w Mesebergu pod Berlinem kanclerz Niemiec Olaf Scholz zapowiedział niedawno niemieckie wsparcie dla krajów przystępujących do NATO.

Fińskie oświadczenie zwiększa teraz presję na Szwecję, aby podjęła na czas decyzję o członkostwie w NATO. W piątek oczekiwano tam odrębnej analizy polityki bezpieczeństwa, a rządzący w Anderssonie socjaldemokraci chcą w niedzielę podjąć decyzję o własnym stanowisku w tej sprawie. W następny wtorek i środę Niinistö jest wreszcie ze szwedzkim królem Karolem XVI. Gustaf z wizytą w Sztokholmie. (apa/reu)