Na obrzeżach Werneuchen (Barnim) działa niepozorna, ale wysoce wyspecjalizowana firma: firma Scharnau produkuje w hali produkcyjnej specjalną taśmę klejącą – wielkości mniej więcej połowy boiska do piłki nożnej. W tym celu firma rodzinna kupuje najpierw duże rolki folii samoprzylepnej, z której następnie wycinane są laserowo określone kształty.

Na przykład Scharnau sprzedaje te części producentom i dostawcom samochodów na całym świecie, którzy wykorzystują je do mocowania czujników parkowania lub listew drzwiowych w swoich samochodach. Ostatnio wśród klientów znalazła się także Tesla. „Mamy dostawy do Tesli, które zapewniły nam dziesięć miejsc pracy” – powiedział Matthias Schach, szef Scharnau, który zatrudnia łącznie 135 osób.

Oprócz Tesli od Scharnau kupują także firmy, które produkują pojedyncze części samochodowe, a następnie sprzedają je amerykańskiemu producentowi. Część produkowanych na zamówienie taśm samoprzylepnych firmy Werneuchen w pierwszej kolejności trafia do Polski. Tam jest integrowany z modułami motoryzacyjnymi, a następnie sprzedawany firmie Grünheide. Według dyrektora generalnego Schacha około pół miliona euro z całkowitego rocznego obrotu jego firmy wynoszącego 22 miliony euro pochodzi z Tesli.

Scharnau nie jest jedyną regionalną firmą, która skorzysta na umowie z Teslą. Na przykład producent samochodów elektrycznych kupuje wyposażenie kokpitu w Fredersdorf/Vogelsdorf. Jest prawdopodobne, że Tesla pozyskuje również komponenty akumulatorów w Ludwigsfelde.

Według własnych informacji producent samochodów elektrycznych wydaje w Brandenburgii łącznie sześć procent swojego budżetu zakupowego. Dodatkowo, fabryka samochodów tej wielkości potrzebuje wielu usług, aby prawidłowo funkcjonować: od firmy sprzątającej po ochronę, firmy cateringowe i firmy transportowe. Według Tesli na terenie fabryki przebywa codziennie nawet 2 tys. osób z firm zewnętrznych. Niektórzy pochodzą także z firm brandenburskich.

Rozwój ten znajduje obecnie odzwierciedlenie we wzroście gospodarczym Brandenburgii. Gospodarka tego kraju w pierwszym półroczu 2023 roku wzrosła o 6% w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku. Oznacza to, że Brandenburgia pozostawiła wszystkie inne kraje daleko w tyle. „Widzimy, że produkcja samochodów zwiększyła swoje obroty w pierwszej połowie 2023 r. ponad czterokrotnie, osiągając dobre pięć miliardów euro. To prawie jedyny motor wzrostu gospodarczego” – wyjaśnia Benjamin Gampfer z Urzędu Statystycznego Berlin-Brandenburgia, który oblicza ekonomiczną wzrost.

Ale podwykonawcy tacy jak Scharnau nie są jedynymi odpowiedzialnymi za ten silny wzrost: większość dodatkowej wartości dodanej pochodzi od samej Tesli, która otworzyła swoją fabrykę w pierwszej połowie 2022 r. Tesla twierdzi, że rok później produkuje około 5000 samochodów tygodniowo. w Grünheide. Stymuluje to wzrost, między innymi dlatego, że Tesla nie kupuje już części zamiennych – takich jak osłony lusterek i zderzaki – poza Brandenburgią, ale produkuje je samodzielnie w Grünheide, dzięki czemu wartość dodana znajduje odzwierciedlenie lokalnie.

Silny wzrost PKB nie powinien jednak przesłaniać faktu, że gospodarka Brandenburgii jest wciąż stosunkowo niewielka. Dzieje się tak głównie dlatego, że w Brandenburgii mieszka mniej osób niż w większości innych krajów związkowych. W kraju za każdą przepracowaną godzinę powstają towary i usługi o średniej wartości 57 euro. To więcej niż we wszystkich pozostałych krajach wschodnich Niemiec, ale o sześć euro mniej niż średnia krajowa. „Jesteśmy obecnie w fazie wzrostu, ale wciąż na niższym poziomie” – powiedział Benjamin Gampfer z Krajowego Urzędu Statystycznego.

Aby pod względem siły gospodarczej dogonić kraje zachodnioniemieckie, Brandenburgia musi w dalszym ciągu silnie się rozwijać. Jak zatem trwałe jest to sześć procent? „W sierpniu sprzedaż w całym sektorze produkcyjnym była niższa niż w roku poprzednim” – precyzuje Benjamin Gampfer. Ponadto usługi skorzystałyby na większym udziale w bilansie w ciągu roku. Ostatecznie okaże się, o ile Tesla będzie w stanie zwiększyć produkcję w drugiej połowie roku.

Środowisko fabryczne mówi nam, że zapowiadane 5000 samochodów zostanie wyprodukowanych dopiero za kilka tygodni i że bariera 6000 jest szczególnie trudna do przekroczenia. Co więcej, w ostatnim czasie na całym świecie doszło do licznych wypadków przy pracy. Jest zatem całkiem możliwe, że Brandenburgii nie uda się utrzymać przez cały rok sześciu procent.

Jednak w perspektywie średnioterminowej może się to zmienić: zgodnie z najnowszymi dokumentami homologacyjnymi w ciągu kilku lat z linii montażowych w Grünheide zjedzie nawet milion samochodów rocznie. Jeśli firma zbuduje planowany Model 2 także w Grünheide, jak zapowiedział Elon Musk, powinno to umożliwić dalszy rozwój.

Coś może się też wydarzyć z dostawcami: im więcej samochodów Tesla produkuje, tym więcej części musi kupić firma. Koszty ich transportu. Dane dotyczące produkcji Tesli zwiększają zatem prawdopodobieństwo, że dostawcy będą budować fabryki w Brandenburgii, których wartość dodana będzie następnie napędzać PKB Brandenburgii. Wątpliwe jest, czy będzie wystarczająco dużo nieruchomości komercyjnych, aby sprostać wszystkim wymaganiom. Będzie to także zależeć od tego, jak szybko gminy rozwiążą konflikt wodny z GPW i wyznaczą więcej stref komercyjnych.

Niezależnie od tego Scharnau w Werneuchen chce kontynuować rozwój wraz z Teslą. „Obecnie planujemy kolejną linię produkcyjną, gdy Tesla uruchomi drugą linię produkcyjną w przyszłym roku” – podkreślił dyrektor zarządzający Schach. Pomimo planów ekspansji „ambiwalentnie” patrzy w przyszłość. „Powoli kończą nam się pracownicy w Brandenburgii. Nie możemy obsadzić różnych stanowisk. Oznacza to, że wielkość produkcji jest ograniczona.”

Nadal możemy znaleźć wykwalifikowanych pracowników. Ale prostych pracowników już prawie nie ma. Niedobór siły roboczej może zatem spowolnić rozwój Brandenburgii. Scharnau i Tesla nie są już tylko partnerami biznesowymi, ale także konkurentami.

Transmisja: Antenne Brandenburg, 10 listopada 2023 r., godz. 8:30