W Polsce liczba zakażeń wirusem HIV osiągnęła szczyt w 2023 r. Wynika to z najnowszych danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Instytutu Badawczego.

Statystyki wskazują na niewielki wzrost: od początku roku do 15 listopada zgłoszono 2590 nowych zakażeń wirusem HIV, przewyższając liczbę 2015 zakażeń w analogicznym okresie ubiegłego roku i łącznie 2384 zakażeń w 2022 r.

Ta niepokojąca tendencja wykracza poza zakażenia wirusem HIV, ponieważ znacznie wzrosła także liczba osób, u których zdiagnozowano AIDS.

Według danych od początku roku do 15 listopada u 165 osób zdiagnozowano AIDS. Stanowi to znaczny wzrost w porównaniu z 108 przypadkami zgłoszonymi w tym samym okresie ubiegłego roku.

„Analizując dane epidemiologiczne dotyczące zakażeń wirusem HIV, należy zauważyć, że obserwujemy wzrost zarejestrowanych zakażeń wirusem HIV, niekoniecznie wzrost nowych przypadków” – stwierdziło Krajowe Centrum ds. HIV AIDS przy EURACTIV.

Przyczyny wzrostu liczby

W czasie kwarantanny stacje sanitarno-epidemiologiczne rozpatrujące zgłoszenia zakażeń miały problemy z szybką weryfikacją i rejestracją przekazywanych danych, w tym dotyczących przypadków zakażenia wirusem HIV.

„Główne skupienie się na walce z koronawirusem doprowadziło do opóźnienia w rejestrowaniu niektórych zakażeń wirusem HIV w latach 2021–2022, co oznacza, że ​​dokumentację można było ukończyć dopiero w 2023 r.” – podało Krajowe Centrum ds. AIDS.

Dodatkowo konflikt na Ukrainie w połączeniu z napływem uchodźców do Polski przyczynił się do wzrostu liczby odnotowanych przypadków zakażenia wirusem HIV.

„Ukraina znajduje się w trudniejszej sytuacji epidemiologicznej niż Polska, jeśli chodzi o HIV/AIDS i inne choroby przenoszone drogą płciową” – powiedział Euractiv profesor Andrzej Horban, polski doradca narodowy ds. chorób zakaźnych.

Szacuje się, że w 2020 r. na Ukrainie żyło około 260 000 osób zakażonych wirusem HIV, co plasuje ją na drugim miejscu w Europie po Rosji ze wskaźnikiem 37,5 przypadków na 100 000 mieszkańców. Natomiast w Polsce odnotowano znacznie niższy wskaźnik wynoszący 1,9 przypadków na 100 000 mieszkańców.

Statystyki europejskie pokazują, że 65 procent osób zakażonych wirusem HIV to mężczyźni. Ponad 50 procent z nich twierdzi, że miało kontakty heteroseksualne, co stanowi najwyższe ryzyko przeniesienia.

Z danych zaprezentowanych niedawno na konferencji Choroby Zakaźne 2023 wynika, że ​​w 2021 r. w Polsce 79 proc. nowych zakażeń wirusem HIV w Polsce stanowili mężczyźni.

„W Polsce mężczyźni uprawiający seks z mężczyznami aktywnie poddają się badaniom i podejmują środki ostrożności. Odzwierciedla to stosunkowo wysoką świadomość ryzyka infekcji w tych grupach” – powiedział profesor Horban w rozmowie z Euractiv.

Na Ukrainie scenariusz zakażenia wirusem HIV jest jednak inny: 45 proc. zakażeń zgłaszają kobiety.

Dostęp do profilaktyki poekspozycyjnej i przedekspozycyjnej

Ludzie mogą chronić się przed zakażeniem wirusem HIV na różne sposoby.

W Polsce profilaktyka poekspozycyjna (PEP) objęta jest programem polityki zdrowia publicznego, z którego pacjenci mogą korzystać bezpłatnie. W przypadku potencjalnego kontaktu z wirusem HIV, pacjent powinien w ciągu 48 godzin zgłosić się do placówki służby zdrowia, gdzie zostanie przebadany i otrzyma bezpłatne leki antyretrowirusowe w ramach profilaktyki poekspozycyjnej.

Profilaktyka przedekspozycyjna (PrEP) jest powszechnie dostępna, ale wymaga zapłaty.

Jednocześnie dane epidemiologiczne Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego wskazują na rosnącą w Polsce zachorowalność na choroby przenoszone drogą płciową.

Od początku roku do połowy listopada 2023 r. nastąpił niepokojący wzrost – 2650 przypadków kiły (w porównaniu do 1500 w tym samym okresie 2022 r.) i 1232 przypadków rzeżączki (w porównaniu z 447 w analogicznym okresie 2022 r.).

Nadal jest wiele do poprawy

„Polska ogólnie dobrze radzi sobie z zapobieganiem i leczeniem zakażeń wirusem HIV, ale utrzymującym się wyzwaniem jest brak świadomości wśród społeczeństwa” – powiedział profesor Horban w rozmowie z Euractiv.

Statystyki pokazują, że jedynie dziesięć procent populacji Polski zostało kiedykolwiek przebadanych na obecność wirusa HIV, co stanowi jeden z najniższych w Europie odsetków tego typu testów. Wypełnienie tej luki w świadomości jest niezbędne dla kompleksowego zarządzania HIV i zdrowia publicznego.

W komentarzu dla Euractiv Krajowe Centrum ds. AIDS podkreśliło: „Priorytetem powinno być obniżenie wieku, w którym ludzie mogą samodzielnie zdecydować się na wykonanie testu na obecność wirusa HIV. »

Obecnie taką decyzję mogą podjąć wyłącznie osoby, które ukończyły 18 rok życia. Jest to jednak sprzeczne z innymi wyborami, zwłaszcza że stosunek płciowy może nastąpić w znacznie młodszym wieku.

„Wydaje się rozsądne rozszerzenie możliwości podejmowania niezależnej decyzji o badaniu na obecność wirusa HIV na wcześniejszy wiek” – dodało Krajowe Centrum ds. AIDS.

[Bearbeitet von Vasiliki Angouridi]